Təcili yardım

(novella)

Sağ olsun Səadəti. Bələdiyyədə bir işləmişdilər. Düz beş il. Onun səlahiyyət müddəti bitəndən sonra başqa işə keçmiş, Səadət isə hələ də qalıb işləyirdi. Abırlı-hayalı, işgüzar, məsuliyyətli qızdı. Biləndə ki, qurumuş ağacları kəsmək üçün bələdiyyəyə müraciət etmək lazımdı, çox sevinmişdi, elə zənn etmişdi ki, artıq həyətindəki qurumuş qovaq ağacının sonu çatıb. Birbaşa bələdiyyəyə getdi. Yaxşı ki, ağacın üç yerdən şəkilini çəkmişdi. Sən demə, əsas şəkil vacib imiş. Köhnə dostları ilə görüşdü. Dedilər ki, bu işə Səadət xanımın şöbəsi baxır. Aha, deməli, Səadət artıq şöbə müdiridir. Əla! Lap yaxşı idi. Xətrini çox istədiyi, zarafat etdiyi xanım onun işini atüstü həll edəcəkdi.

Səmimi görüşdülər, hal-əhval tutdular.

– Nə yaxşı müəllim? Nə qulluq?

– Qulluq sahibi olasan. Xırda bir iş üçün gəlmişəm.

– Nə məsələdi?

– Həyətin çöl tərəfindən üç dənə şam ağacı əkmişəm.

– Çox gözəl, müəllim. Yaşıllıq salmaq ən gözəl işlərdən biridir. Nə problem var?

– Elə problem də ondandır də. Şamın birinin dibində bir qovaq ağacı öz-özünə bitdi. Neçə dəfə baltaladım, xeyri olmadı. Elə bil mənnən acığa düşmüşdü. Kəsiləndən sonra daha sürətlə boy atırdı. Axır bezdim, dedim qoy haraya nə qədər istəsə uzansın. Bir də onda ayıldım ki, çinar hasardan yuxarıya qalxıb. Təəccüb etsəm də, fikir vermədim. İndi səlvər uzanıb göyün yeddi qatına çatıb. Üç dənə yüksək gərginlik xətlərini də ötüb. Külək əsəndə o yan-bu yana ləngər vurur. O dəfə baxanda nə görsəm yaxşıdı? Qovaq kökündən qopub, əyilib özünü şam ağacının üstünə yıxıb.

Səadət məsələdən xəbər tutandan sonra stolun sol küncündəki toplanmış vərəqləri əlinə götürdü:

– Müəllim, bunları görürsən? Bir ay ərzində qəsəbəmizdən gələn ərizələrdi. Day bu ərizələrdən cana gəlmişik. Nə qədər olar? Yazıb göndərərik nazirliyə. Kəsinti işləri onlarlıqdı.

Dalağı sancdı. Zənnində yanıldığını düşündü. İş ki, nazirliyə qaldı, elə bil quyunun dibinə daş diyirləyib, sonra çıxarırsan. Camaat düz deyir də. Deyirlər ki, nazirlikdən əməkdaşlar o vaxt gəlirlər ki, artıq iş-işdən keçmiş olurdu. Qonşusu sürücü Qasım lap filosof imiş ki! Araları sərin idi. Bunun səbəbi sadə idi. Sözləri düz gəlmirdi. Gəlməzdi də. O elmdən, sənətdən danışırdı, Qasım maşınlardan, onun ehtiyat hissələrindən, qəzalardan. Bunlara bir söz demirdi, taksi şöferi onun maaşını, qazancını lağa qoyurdu:

– Sənin aldığın üç yüz manatı mən üç günə çıxartmasam, qulaqlarımı kəsərəm.

Çığal adam idi. Çinar kökündən çıxıb şama söykənəndə baxdı ki, onun yıxılmaq istiqaməti Qasımgilin darvazası tərəfədir, odur ki, içində bir qorxu baş qaldırdı. Bu ağac o tərəfə yıxılacaq. Qasımın sınıq-salxaq “Opel”ini bir təhər edəcəkdi. Allah o günü göstərməsin ki, belə hal baş verəydi. Qasım qırsaqqız olub yaxasından yapışacaqdı ki, bəs mənim maşınım təptəzəydi, apar, təmir elətdir. Köhnə maşını təzə eləməyincə əl çəkməyəcəkdi. Odur ki, Qasımı çölə çağırıb ağacı göstərdi:

– Görürsən də! Ağac pis vəziyyətdədi. Kəsməyə qoymurlar. Filan qədər cəriməsi var. İndi lazımi yerlərə ərizələr yazmışam. Bax, səni xəbərdar edirəm. Maşınını darvazanın ağzında saxlama. Üzbəüzdə saxla. Allah eləməmiş, bir zərər olsa, məni narahat eləmə.

Qasım onun sözlərini vecinə almadı:

– Mənə nə gəlib ki, maşınımı başqa yerdə saxlayım? Onu gözləmə, bunu ağacları əkəndə fikirləşəydin.

– Mən o ağacı əkməmişəm, öz-özünə bitib.

– Qəribə söz danışırsan. Məni avam sayırsan? Bir diplomun var deyin məni minəcəksən?! Başqa yerdə niyə bitmir?!

Qasımdan rahatlıqla ayrılsa da, evə çatıb çay süfrəsi arxasında əhvalsız oldu. “Xəbərlər” proqramı başa çatmışdı, artıq, mini-yubkada olan sarışın qızın hava haqqında olan məlumatı onu dilxor elədi:

– Sabah Bakıda və Abşeron yarımadasında hava əsasən yağmursuz keçəcək, güclü şimal küləyi əsəcək!

Gecə yarısı doğrudan da, külək gücləndi. Yola çıxıb ağaca baxdı. Qovaq şam ağacını sevgili kimi qucaqlamışdı. Qasımın “Opel”i də düz çinarın yaxınlığında yuxuya getmişdi.

– Səni… Köpəkoğlu! – Papiros çıxarıb yandırdı. Fikirləşdi ki, ağac yıxılacaq, yıxılanda da maşının uzununa – üstünə düşəcəkdi. Gəl, sən Qasıma təzə maşın al!

O gecəni yatmadı. Gözünə yuxu gedərdimi? İlan vuran kimi o üz-bu üz çevrildi.

– Allah, sən özün saxla! Məni bu itlə üzbəüz qoyma!

Hələ o yadına düşdü ki, Qasıma yüksək gərginlik xətti haqqında heç nə deməyib. Gecə-gündüz bilmirdi… Kabel qırılıb yerə düşsəydi, Qasımı cəhənnəmlik eləyəcəkdi. Di gəl, bundan sonra düş polisə. İzahat izahat dalınca. Ağacı nə vaxt əkmisən? Hündürlüyü neçə metr idi? Ağac nə vaxt yerindən tərpənmişdi? Niyə lazımi orqanlara məlumat verməmisən? İnsan ölüb! Günahkar sənsən! Cinayət Məcəlləsinin filan maddəsi ilə həbs olunursan!

Qalxıb əynini qalın geyindi, bayıra çıxdı. Hələ sakitlik idi. Çinar ləngər vursa da, şam ağacı onun nazına dözürdü. “Opel” dərin yuxu içindəydi. Evdə kəndir, məftil deyilən şey yox idi. Olsaydı, çinarı o biri şamlara da hörükləyərdi.

– Müsəlman belədi də, ölənə yaxın həkimə gedir. Ə, bu yanmış məftilin qiyməti nədi? İki-üç manat. İki kilo al, ağacı, işıq dirəyinə, o biri ağaclara bağla də! Qoy canın da rahat olsun.

Özünə söz verdi ki, səhər açılan kimi “Tikinti materialları” mağazasına gedəcək…

Səadətin işləri çox idi. Tez-tez daxili telefonu, mobil telefonu zəng çalırdı. Tapşırıq tapşırıq dalınca gəlirdi.

– Rübün sonudur. Hesabatları verməliyik. Özün vəziyyəti görürsən də! Əməlli-başlı çay da içə bilmirəm.

Ona mane olduğunu bağa düşürdü, ancaq işinə son nöqtə qoymalı idi.

– İndi neyləyək deyirsən?

– Bir ərizə yaz, qonşular nə qədər çox olsa, o qədər yaxşıdır. Hə, deməli, sədrin adına ərizə, sənin şəxsiyyət vəsiqənin surəti, bir də ağacın müxtəlif şəkilləri.

– Hamısı hazırdı.

Ərizəni, şəxsiyyət vəsiqəsini çıxartdı.

– Şəxsiyyət vəsiqəsini qızlara ver. Otaqda surətini çıxartsınlar. Bəs şəkillər?

Mobil telefonu açıb şəkilləri onun “Whatsap”ına atdı.

– Oldu, bizim əməkdaşlar ağaca baxış keçirəcəklər. Mən ərizəni sədrə imzaladıb, nazirliyə məktub göndərəcəyəm. Siz gedə bilərsiniz. Çalışacam ki, tez bir zamanda məktubu hazırlayım.

– Elə olsun ki, gecikməyək. Mən ondan narahatam. Ağacın yıxılmağı ani haldır. Bərk külək əssə, o məsələ. Nazirlik tezmi cavab verər? Daha doğrusu, tezmi gəlib kəsəcəklər?

– Onu deyə bilmərəm. Tez də ola bilər, gec də. Ola da bilər ki, kəsməsinlər.

– Necə?

– Qərara alarlar ki, ağacı kəsmək üçün səbəb yoxdur.

– Ay Səadət, ağac qurtarıb eey.

– Bilirəm, mən hər ehtimala qarşı deyirəm.

Üç gün sonra Səadətin telefonunu yığdı. Xoş beş-on beşdən sonra məlum oldu ki, məktub hazırdı, ancaq sədrin başı qarışıq olduğundan imzalatmağa vaxt olmayıb. Axı, bələdiyyə seçkilərinə az qalıb.

– Bu gün nə olur-olsun imzalatdıracam. Sabah gəl məktubun bir nüsxəsini götür. Vaxtın yoxsa, poçtla göndərim.

– Yox, poçtla on günə gələcək. Gəlib götürərəm.

Həkimlər məsləhət görmüşdü, həm də özü piyada gəzməyi çox sevirdi. Avtobusu gözləməyib yolu əlinə aldı, parkda üç dəfə dövrə vurdu. Buradan evlərinə 1271 addım qalırdı. Saymışdı. Yolüstü marketdən çörək də alacaqdı. Arxadan adını eşitdi. Dönüb Qadiri gördü. Həmyerlisi, həm də tələbə yoldaşı idi:

– Salam, dağlar oğlu! – Amiranə səslə dilləndi:

– Salam, Qədir.

Yaxınlaşıb əl tutdular, əlini sıxıb düz gözünün içinə baxdı:

– Qədir yox, Qadir! Qədir ayrıdı, Qadir ayrı! Oldumu? Sən ki, belə şeyləri məndən yaxşı bilirsən!

– Qadir, hardan gəlirsən? Əlindəki nədi? Deyəsən, cana qulluq edirsən?

– Bəs nədi! Cana qulluq eləmək insanın birinci vacib işidi. Axşama meyvə almışam. Şam yeməyini ləğv eləmişəm. Qatıq, meyvə. Meyvə də rayon meyvədir. Satıcıya tapırmışam, tanışdı, ancaq kənddən gətizdirir. Zəng eləyir ki, təzə mal gəlib, mən də gedirəm.

– Bəs niyə cəmi dörd alma, dörd nar götürmüsən?

– Evdə qoca-qarı qalırıq. Axşam hərəmiz ikisini yeyirik, səhər gedib təzə-təzə alıram. Evəmi gedirsən?

– Hə.

– Fikirlisən, yoxsa gözümə yorğun dəyirsən?

– Elə hər ikisindən.

– Nə məsələdi?

– Qadir, bir qovaq ağacı var həyətimizdə. Külək dibindən laxladıb.

– Ə, adam da həyətə qovaq əkərmi?

– Qadir, əkməmişəm, üç şam ağacı əkmişdim. Birinin dibindən öz-özünə çıxıb. Yüksək gərginlikli xəttə toxunur. Ən pisi də odur ki, yıxnağı qonşu tərəfədi. O, da orda bir köhnə maşınını qəsdən saxlayır ki, ağac onun üstünə düşsün.

Qadir qəribə şəkildə dayandı, üzünü günçıxana tutdu, sanki günəş üfüqündən təzəcə boylanırdı və onun qızılı şəfəqləri yanaqlarına təbəssüm kimi qondu.

– Bu zeytunluğu görürsənmi? Əvvəllər də görmüşdün də!

– Bəli.

– Bura sıx meşəliyi xatırladırdı. Yüzlərlə adam burdan nə qədər zeytun yığırdı. Zeytun çox xeyirli meyvədi.

– Tamamilə düz deyirən.

– Hə, indi gör nətərdi. Heç yarısı qalmayıb. Əvvəlcə qurudurlar, sonra kəsib atırlar. Düz dörd dənə restoran açılıb. Hərəsinin də sahəsi nə qədər. Yay üçün çöldə neçə stol açırlar? Hər nə isə. Bilirsən də kimlərindi?! Nətər olur adı “Quran”a düşən ağacı semiçka (günəbaxan) kimi çırtlayırlar, lazımsız, – mən barsız-bəhərsiz demək istədim, niyə qovaq da pis ağac deyil, havaya oksigen verir, quruyub, kökü laxlayıb – onu gəlib kəsmirlər. Kəsənə də elə cərimə yazırlar ki, adamın cızdağı çıxır. Dörd min manat. O qonşuya fikir vermə! Qələt eləyir. Ağacı sən kəsib atmırsan ki? Pis halda təbii fəlakət! Hara istəyir yazsın, hara istəyir şikayət etsin, xeyri yoxdu. Özün kəsib ata bilərsənmi?

– Ay Qadir, nə var onu kəsməyə. Beş dəqiqəlik işdi. İntəhası, sən demişkən, cərimələyərlər, qalaram belə. Bu mənə lazımdır?

– Sən belə eləyə bilərsən. Demirsən, bir yerdən iki ağac çıxıb? Birini kəs, tez də rədd elə getsin.

– Eləmək istəyirdim. ÇPA (Çevik Polis Alayı) uşaqlarına yüngülvari hörmət elədim. Dedilər ki, biz göz yumarıq, ancaq ağsaqqal, göydən çəkirlər, o saat bilib gələcəklər. Havayı yerdən cərimələnəcəksən. Qadir, mən bir dənə qonşudan narahatam, yoxsa vecimə deyil, istəyir yıxılsın, istəyir yıxılmasın.

– Ə, yox, o sənlik deyil. Təbii fəlakət. Vəssalam. Bir nazirliklə gör əlaqə yarada bilirsənmi? Pul verənləri bir-iki günə həll edirlər.

Ayrıldılar. Evə çatıb Səadəti yığdı.

– Bəlkə nazirliyin nömrəsini biləsən? Məktub çatana qədər bəlkə danışıb bir iş görə bildim.

Yalan-gerçək and-aman elədi ki, bilmir. Saytlardan tapmaq olar. Sonra daxili telefonla kiməsə yığıb nazirliyin qaynar xəttinin nömrəsini soruşdu.

– 77-77-dir. Qaynar xətt. Onlarla əlaqə saxlayın. – Nömrə yadında qalacaqdı.

– Yəni, demək istəyirsən, daha sən tərəflərə baxmayım?

– Yox, Allah eləməsin. Sizinlə görüşmək xoşdu. Ancaq daha bizlik bir iş qalmır. Biz də nə lazımdı onu eləmişik. Nazirliyə söz demək hüququmuz yoxdu.

– Sağ ol.

Evə gəlib çay içmədən telefonun yanına keçdi. Qaynar xəttin asan nömrəsini yığmağa başladı. Yolboyu fikirləşmişdi ki, nazirliklə danışığı tez baş tutacaq və yekunu yaxşı olacaq.

– …Siz nazirliyə zəng etmisiniz. Azərbaycan dili üçün 1, rus dili üçün 2, ingilis dili üçün 3 düyməsini yığın. Daxili nömrəni bilirsinizsə, sizi operatorla birləşdiririk. Xətdə gözləyin!

– Baş üstə! – Az qala telefondakı xahişə əmr forması kimi baxdı… Ancaq musiqi sədaları neçə dəqiqəsə çəkdi. Əsəblərini cilovlayıb qulaq asdı. Səs kəsildi. – Xətdə gözləyin! – yenə musiqi. Təqribən 1 saata qədər eyni musiqini, eyni sözləri eşitdi. Dəstəyi çırpıb yerinə qoydu.

Üç gün qaynar xəttlə məşğul olub, bir şey əldə etmədiyini görüb, qərara aldı ki, nazirliyin özünə getsin. Getdi. Qapıda yolları kəsildi:

– Kimi istəyirsiniz?

Məqsədini dedi.

– Balasadıq müəllimin gəlişinizdən xəbəri var?

– Xeyr. Mən üç gündür ki, qaynar xəttə düşə bilmirəm. Məcbur olub gəldim.

Bələdiyyədə Səadətdən aldığı məktubu çıxarıb qapıda duran polisə göstərdi:

– Lap yaxşı, məktub gəlibsə, gedin göstərin.

– Nə qədər?

– Vaxtı çatana qədər. Sizinlə əlaqə saxlayacaqlar. Cavab yazmalıdılar, baxışdan keçirməlidilər. Uzun prosesdi.

– Bir aydan çoxdu gözləyirəm. Nə qədər gözləmək olar?

– Şəhərdə nə qədər qəzalı ağaclar var? Minlərlə. Hamısını birdən-birə çatdırmaq olmur.

– Niyə çatdırmaq olmur? İşlərinin adı nədir? Bütün günü komputerlərin arxasında oturub oyun oynayırlar. Məni şöbənin müdiri ilə görüşdürün.

– Olmaz.

– Niyə olmur?

– Məşğuldu.

Səsini yuxarı qaldırdı, məktubdan cavab almayınca getməyəcəyini bildirdi. Qəbul otağına zəng çaldı. Axır məlum oldu ki, indi şöbənin məsul işçisi onunla görüşəcək. Beş dəqiqədən sonra gombul, səliqə ilə geyinmiş oğlan əlində kitabça ilə aşağı düşdü.

– Şikayətçi sizsiniz?- dedi.

– Mənəm.

Onu içəri keçirib darısqal otağa dəvət etdi:

– Əyləşin. Eşidirəm. Adınız, soyadınız? – Kitabçasında qeydlər apardı.

– Şikayətim odur ki… – Bələdiyyə məktubunu ona uzatdı. Əməkdaş kağızı diqqətlə oxuyub stolun üstünə qoydu.

– Deməli belə. Mən sizin məktubla tanış oldum. Adınızı qeyd etdim. Rəhbərliyi məlumatlandıracam. Müvafiq qərar qəbul ediləcək.

– Nə zaman?

– Məlumunuz edim ki, bu cür vəziyyət yüzlərlə, minlərlədir. Biz də çalışırıq ki, operativ olaraq məsələləri həll edək. Sizdən də pis vəziyyətdə olanlar var.

– Bunları qapıda duran polis də dedi. Məni maraqlandıran bircə məsələ var: kökü laxlamış, yıxılmaq təklükəsi olan ağac yüksək gərginik elektrik xətlərini qıra bilər, daşınan əmlaka ziyan vurar. Ən qorxulusu odur ki, elektrik xətti ordan keçən xəbərsiz insanlara ciddi xətər yetirər. Bir dənə qurumuş, kökdən laxlamış ağac insan taleyindən qiymətlidi?

– Bilirsiniz? – dedi nazirliyin məsul işçisi və əlindəki qələmi kitabçanın arasına qoyub örtdü – hər şeyin öz ölçüsü, öz dəyəri var. Bizim nazirliyin qarşısında duran əsas, bir nömrəli vacib məsələ yaşıllıqları qorumaqdır. Biz bir budağın kəsilməsinin qarşısını almaq üçün var-gücümüzlə çalışırıq. Sizin həyətdəki ağac çəkdiyin şəkildən də görsənir, hələ yaşamaqdadır. Bax, yarpaqları yamyaşıldır.

– Payızda yarpaq yaşıl olur? Sən diqqətlə bax, yarpaqlar günəş şüaları altında parıldayır, bombozdu. Görmürsən, ağac yıxılıb, şama söykənib. Şam olmasa, aşacaqdı.

– Görürəm, lap yaxşı görürəm. Şam saxlayır də. Bu da təbiətin bir möcüzəsidi. O bilirsənmi, nə qədər oksigen verir? O oksigendən necə nəfər təmiz hava udur?

Məmuru başa salmağı bir kənara qoydu, gözləri önünə kəsilmiş zeytun ağacları və yerində ucalan villa canlandı. Otuzdan artıq nadir ağacın kəsilməsi hay-küyə səbəb oldu, televiziyada göstərildi, ancaq nə faydası? Villa da tikildi, hələ ətrafına topdağıtmaz hasar çəkildi. Çin səddi onun yanında çox kiçik görünür.

– Sən zeytunluğu tanıyırsan?

Tutulan kimi oldu, özünü bilməməzliyə vurdu:

– Hansı? Nə zeytunluq?

– Zeytunluğu tanımırsan? Şəhərdə yaşamırsan? Otuz ağacı qırıb yerində villa tikilən yeri deyirəm.

– Nə olub ki?

– O olub ki, cavan, meyvə verən qiymətli ağacları “uf” demədən kəsməyə heç nə demirsiniz, qurumuş ağacdan oksigen umursunuz. Elə bilirsiniz ki, heç kəs heç nəyi görüb eləmir? Vaxtı uzatmağın mənası yoxdu, gəlin ağacı kəsin!

– Mən söz verə bilmərəm. Söz komissiyanın qərarından asılıdır. Mən nazirliyin qayda-qanunlarını poza bilmərəm və o qaydaları sizin nəzərinizə çatdırdım. Başqa sözünüz yoxdur ki?

– Başqa nə sözüm olacaq? Ağacı kəsmək lazımdır. Onu da kəsmək istəmirsiniz. Nəzərə almırsınız ki, ağac artıq qurtarıb, özü də insan həyatı üçün çox təhlükəlidir.

Mən qayğılı, o isə laqeyd halda otağı tərk etdik.

***

Hava buludlu, sakit idi. Həyətdə xırda-para işlərlə vaxtını keçirirdi. Qovaq ağacı yerində dayanmışdı. Ağlına da gəlməzdi ki, nə isə hadisə baş versin.

Ancaq sən saydığını say. Bir anın içində yolda hadisələrin səsi qulağında cingildədi. Əvvəlcə maşın səsi eşidildi. Bildi ki, Qasımın maşınıdı. Qapı açıldı və örtülmədi. Qovaq ağacı xırıldadı. Sonra ağac maşının üstündə səs çıxartdı. Sonra Qasımın tükürpədici səsi küçəni başına götürdü.

Çölə çıxdı. Qasımı qovaq ağacının budaqları altında gördü. Birtəhər qaldırıb maşına tərəf apardı, arxa oturacağa uzadıb “Təcili Yardım”a üz tutdu.

Bakı 2024

Müəllif: Müzahim İsmayılzadə

Müzahim İsmayılzadənin yazıları

>>>> ƏN ÇOX OXUNAN HEKAYƏ <<<<

Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana

“ƏDƏBİ OVQAT” JURNALI PDF

“YAZARLAR”  JURNALI PDF

“ULDUZ” JURNALI PDF

“XƏZAN”JURNALI PDF

WWW.KİTABEVİM.AZ

YAZARLAR.AZ
===============================================

<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və  WWW.USTAC.AZ >>>> 

Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93   E-mail: zauryazar@mail.ru