“YAZARLAR” JURNALININ OKTYABR – 2024 № 10 (46)-CI SAYI İŞIQ ÜZÜ GÖRÜB – PDF: >>>> yazarlar-46
Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
“YAZARLAR” JURNALININ OKTYABR – 2024 № 10 (46)-CI SAYI MÜZAKİRƏYƏ TƏQDİM OLUNUR: PDF >>>> yazarlar-46
Məlumatı hazırladı: Tuncay ŞƏHRİLİ
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
YAZARLAR cameəsi adından Elçin Məlhəmlini doğum günü münasibətilə təbrik edir, qarşıdakı bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq! Uğurlarınız bol olsun, Elçin müəllim!
YAZARLAR bu münasibətlə Elçin Məlhəmlinin bir neçə yeni şeirlərini oxuculara təqdim edir:
BULUD
Gəzirdin rahatca göyün üzündə,
Niyə artırmısan çəkini, bulud?
Yoxsa dərdin, qəmin artıbdır sənin,
Kədərdən tutmusan yükünü, bulud,
Rəngin də qaralıb, lap boğulmusan,
Qəzəbdən, ya dərddən belə dolmusan?
Sanki qəlbikövrək gəlin olmusan,
Səbr et, boğ içində hikkəni, bulud.
Aglasan, qoşulub sənə ağlaram,
Qəmini sevincə büküb bağlaram,
Dərdini alaram, özüm saxlaram,
Gəl kövrəltmə bulaq təkini bulud.
Görürsən, Elçin də boynunu burub,
Onu da dərd, kədər, qəm, qüssə yorub,
Dolub sənin kimi, dayanıb, durub,
Ancaq yox nə hirsi, nə kini, bulud.
ÜRƏYİM
İçi dərdlə, qəmlə dolub,
Şişib, yaradır ürəyim.
Sanki sancağı çəkilmiş,
Bir qumbaradır ürəyim.
Çəkiblər hər cürə dağı,
Əriyib, qalmayıb yağı,
Qırılıb həyatla bağı,
Bəxtiqaradır ürəyim.
Dərdə qəmə açdı qucaq,
İnsafsızlar çatdı ocaq,
Yanacaq, külü qalacaq,
Nə biçarədir ürəyim.
Necə deyim? Necə gülüm?
Axır qəlbə qüssə selim,
Doğranıbdır dilim-dilim,
Para-paradır ürəyim.
Ömür boyu əzilmisən,
Yumaq kimi büzülmüsən,
Artıq yaman üzülmüsən,
Yolun haradır, ürəyim?
SƏN NECƏ SEVDİRDİN ÖZÜNÜ MƏNƏ
Eşqdən uzaq durdum, sevgini dandım,
Qəlbimi alınmaz bir qala sandım,
Səni görən kimi alışdım, yandım,
Gözümdən sanki od düşdü bədənə,
Sən necə sevdirdin özünü mənə?
Mən ki, təbiəti sevirdim ancaq,
Sevdiyim uca dağ, meşə, buz bulaq,
Tez-tez yamaclara gedirdim qonaq,
Heyrətlə baxırdım gülə,çəmənə,
Sən necə sevdirdin özünü mənə?
Eşq də bir din imiş, sonradan bildim,
Qəlbimdən “xəyanət” sözünü sildim,
Peyğəmbərim oldun, mən dinə gəldim,
Bilməzdim sevgi nə, eşq, məhəbbət nə,
Sən necə sevdirdin özünü mənə?
Vüsala çatmaqla unutdum ahı,
Sevinclə açıram hər bir sabahı,
Eşq mülkü qurmuşam, olmuşam şahı,
Sən də tac olmusan, gülüm, Elçinə,
Gör necə sevdirdin özünü mənə.
SAVAYI
Nə yazılıb ki, alnıma
Kədərdən, qəmdən savayı?
Nələr düşüb qismətimə
Azacıq, kəmdən savayı?
Dərdin üstünə dərd yağır,
Dərd qəlbimi edib yağır,
Varmı bu dünyada ağır
Mənim şələmdən savayı?
Üz döndərib bu həyat da,
Yox ruhumda toy, büsat da,
Nə gördüm ki, bu həyatda
Dərddən, ələmdən savayı?
Bütöv Vətən pərən-pərən,
Çarə varmı buna görən?
Varmı ürəyimi görən
Vərəq, qələmdən savayı?
Vətən eşqi sonsuz dəniz,
Bu eşq necə ülvi, təmiz,
Nə olar ki, candan əziz
Mənə ölkəmdən savayı?
Məlumatı hazırladı: Günnur Ağayeva
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Təqdim edir: Cihangir NOMOZOV – “Yazarlar” jurnalının redaksiya heyəti üzvü, Özbəkistan təmsilçisi.
Bahar Halbekova: 21 Ekim 1954’te Özbekistan Cumhuriyeti, Sirderya eyaleti, Mirzaobod ilçesinde doğdu. 1983 yılında Taşkent Devlet Üniversitesi Gazetecilik Fakültesinden mezun oldu. “Sırlı Ahenkler”, “Ganimet Dunya”, “Sirderya Kadını” birinci ve ikinci nüshaları (2011-2013), “Bir Deste Gül” (2014), “Pir-i Kamil Yaşlılar” (2015), “Kendin Kendime Gerek”, “Çimen içinde bir çiçek” ve bir kaç öyküleri yayımlandı. Özbekistan Yazarlar Birliği üyesidir.
Aşağıda şiirlerini Hüsniddin Hayit tercümesinden okuyacaksınız.
“ESKİ DEFTERİ” SERİSİNDEN
ÇİÇEK
(ŞARKI)
Bahar gezer naz ile,
Söyleyip güzel masallar.
Kızlar elde saz ile,
Çiçek sayirine başlar.
Kendisi güzel, kızlar çiçek,
Yine neden arıyor çiçek?
Lale baharın timsalı,
Kızıl laleler açıldı.
Kızlar lale misalı,
Yamaç üstüne saçıldı.
Kendisi güzel, kızlar çiçek,
Yine neden arıyor çiçek?
Acaba bu çiçekleri
Çiçekler esir etti mi?
Ve oldu mu arkadaş,
Sır söylemeye gitti mi?
Kendisi güzel, kızlar çiçek,
Yine neden arıyor çiçek?
İSTEK
Göl olmak isterim
Bağrında ay batan,
Çöl olmak isterim
Mecnun iziyle uzanan,
Çiçek olmak isterim
Erkeğin elinde kıza uzatılan
Yol olmak isterim
Yüreklerden geçen,
İntizarım olursa
O an beklenilen bekleyen…
ANNEMİN SEVGİSİ
Yüreğinde dolu muhebbet,
Aşkle derdi ki annem:
Sallallahu ala Muhammet
Sallallahu alayhi vesselam.
Sabah doğar, olur akşam,
Dinlenmez, işle meşgul.
Kalbindeki o güzel söz,
Saz sesle söylenir.
Çocukluğunun bahçesinde yürüyüp,
Büyük muhabbetini gördüm.
Bir defa görmeden gaybdan durup,
Sevmeyi annemden öğrendim.
KENDİN KENDİME GEREK
Ayın lekesi leke değil,
Aşk dolu gönül sağ değil,
Sensiz kalbim mutlu değil,
Kendin kendime gerek.
Ben ağacım, sen kökümsün,
Işığımsın, gündüzümsün,
Bir taneyim, yalnızım,
Kendin kendime gerek.
Sen yağmursun, ben toprağım,
Temizleyicisin, ben kirliyim,
Toprak olup tekrar derim,
Kendin kendime gerek.
Yeni şeyler sözüme gerek,
Buluşmak gözüme gerek,
Sensiz Bahar’ın ismi yok,
Kendin kendime gerek.
KOMŞULARIM
Biliyorsunuz kimliğimi,
Temiz mi veya kirli mi,
Kimler ile birlikte olduğumu,
Komşularim.
Sırrımı hiç saçmadınız,
Hatalarım açmadınız,
Doğru sözden kaçmadınız,
Komşularım.
Bizde duvar kulaksızdır,
Söylentiden uzaksındır,
Gönlü temiz beyazsındır,
Komşularım.
Siz övdünüz özümüzü,
Gelinimizi, kızımızı,
Aydınlattınız yüzümüzü,
Komşularım.
Her biriniz bir tek alem,
Aranızda muhabbet var,
Böyle güzel mahallem,
Komşularım.
Hiçbiriniz kötü değilsiniz,
Hepiniz salim olunuz,
Siz her zaman geliniz,
Komşularım.
Ceviri: Hüsniddin HAYIT
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Burdan Göy nə qədər gözəl görünür,
Ulduzu bəxtəvər, ayı bəxtəvər.
Şimşəyi sevincdən dəliyə dönür,
Harayı bəxtəvər, qıyı bəxtəvər.
Necə də azaddı göylər ,İlahi,
Gecəsi azaddı, gündüzü azad.
Baharı, payızı, qışı azaddı,
Küləyi azaddı, bürküsü azad.
Tanrı sığal çəkib göyün üzünə,
Dumduru gözündən səadət baxır.
Qırmızı donunu geyib əyninə
Günəş səhər ilə görüşə çıxır.
Buludlar sözünü yağışla deyir,
Damlalar sevgiylə dilləşir , Allah.
Göylər xoşbəxtliyin dadın çıxarır,
Yersə öz canıyla əlləşir, Allah.
***
Kor adamlar ovuclarıyla gəzir dünyanı ,
Ona görə də gözləri arxada qalmır.
Əlil arabasının kürəyindən qan damır ,
yollar üstündən keçir.
Məzarlığa yolu düşənlər ləpirlərini
şahid qoyub gedir
sabah yolu azmasın deyə.
Min ildi zamandan çıxmağa çalışır
“25-ci saat”-ın yolçuları,
Bəxtə , qismətə inananlar
“Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi”-ndən baxır sevgiyə.
Məhkumların azadlığı həbsxana hücrəsi boydadı,
“Azadlıq ” küçəsindən başlayır bütün məhkumiyyətlər.
Uşaqlar oyuncaq maşınlarla aşırlar sərhəddi,
Atalar bu tayda ürəkləri tətikdə keşik çəkirlər.
Vətən kişilərin çiyinlərində bütövləşir,
Vətənsizlər qadın portmanatlarında “kişiləşir”.
ÖZÜMƏ
Bu bàyram səninçün şeir yazmadım,
Utandım qələmdən, varaqdan nəsə,
Utandım Allahdan, günahdan nəsə.
Bu dəfə əliboş gəldim yanına,
Məni yazmadığım sözə bağışla,
Tanrıya bağışla, bizə bağışla.
Bu bayram səninçün çiçək almadım,
Bu bayram doyunca ağlatdım səni,
Bu bayram boyunca ağlatdım səni,
Ağla, gözlərinin yaşına dönüm,
“Bayramın mübarək” – deyə bilmədim,
Dayan ,heç olmasa başına dönüm.
Mən səni köməksiz qoydum bu bayram,
Şeirsiz, çiçəksiz qoydum bu bayram,
Sənin həvəsinlə oynadım, qadın.
Bu gün daşa döndüm, dəmirə döndüm,
Sənə bircə çiçək qıymadım , qadın.
Aldada bilmədim bu gün mən səni,
Durub danışmağa sözüm olmadı.
Utandım qələmdən, varaqdan bu gün,
Lap elə Allahdan, günahdan bu gün ,
Səni aldatmağa üzüm olmadı.
Bu bayram mən səni sözə tutmadım,
Bu bayram mən səni baxışa tutdum,
Küləyə, leysana, yağışa tutdum.
Elə için -için göynədin , qadın.
Bu bayram səninçün şeir yazmadım,
Bu bayram səninçün çiçək almadım,
Bu bayram öyrətdim sənə təkliyi,
Bu bayram qapını döymədim, qadın.
***
Payız saçlarını açıb darayıb,
Hər tərəf xəzəllə süstlənib yenə.
Bulud gözlərini torpağa dikib,
Günəş dağ dalında gizlənib yenə.
Xəzan rəngindədi çöllər, çəmənlər,
Dərələr payızdı, yallar payızdı.
Azalıb hər yandan ayaq səsləri,
Küçələr payızdı, yollar payızdı.
Sahillə dilləşmir dalğalar daha,
Daha pıçıltıyla danışmır dəniz.
Çırpır hikkəsini lal qayalara,
Deyəsən payızla barışmır dəniz.
..Təzə ayaq açır bu payız hələ,
Hələ addım-addım yorulmağı var.
Hələ sevdalara qucaq açmağı,
Hələ ayrılığa vurulmağı var.
***
Yaxamı qələmin, sözün əlində,
Varağın əlində qoyma, sən Allah.
Çevir buludların başına məni,
Məni bu yağışa qıyma, sən Allah.
Dola küçələrin başına, gedim,
Dola gecələrin başına, gedim,
İmkan ver ömrümün qışına gedim,
Məni bu yoxuşa qıyma, sən Allah.
Qapılar açıqdı, dur işığa çıx,
Ümidə, arzuya, barışığa çıx,
Bir dəli, bir şıltaq inada acıq
Məni bu savaşa qıyma, sən Allah.
Yanma, ocağımın külündən qayıt,
Girmə, həsrətimin çölündən qayıt,
Danışma könlünün dilindən, qayıt,
Məni bu baxışa qıyma, sən Allah.
Müəllif: Təranə DƏMİR
AYB – nin və AJB -nin üzvü.
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Astrobios nəzəriyyəsinin fərziyyəsi
III Hissə
Enerji DNA-sı və fəza vəziyyətləri
Sahələr (efirlər) fəzasında, müsbət və mənfi sahələrin qapanması nəticəsində yaranmış olan zərrəciklərin və zərrəcik çoxluğunun, yəni yaranmış olan enerji tezliyinin şifrəsi bütün fəzaya yayılaraq öz məxsusi bilgilərini özündən əvvəl var olmuş enerji hallarına tanıtdırmaqdadır. Yayılaraq zərrəciyin şifrəsi fəzada olan bütün zərrəciklər daxilində eynən DNA kimi öz kodunu kopya etməkdədir. Zərrəcik bilgilərini hər bir enerji halına kopya edərək onların daxilində “-1” vəziyyət halında var olmaqdadır.
· Fəzada zərrəciklərin varolma vəziyyətləri vardır. Zərrəciklər 3 vəziyyət halında olmaqdadırlar. Onları “ -1, 0, +1 ” vəziyyət halları olaraq təyin edə bilərik.
– Zərrəciklərin 0 vəziyyəti olmama halıdır. Bütün fəza özlüyündə bu vəziyyət halındadır. Sabitlik halı, neytrallıq halı 0 vəziyyətidir. Bu vəziyyət halı olmadan yaradılış olmamaqdadır.
– -1 vəziyyəti yaranaraq digər zərrəciklərin daxilində yaşama halıdır. Bir zərrəciyin bilgiləri bütün fəza zərrəciklərinin daxilində, yəni enerji tezliklərinin daxilində bu vəziyyət halında varlığını saxlamaqdadır.
– +1 vəziyyəti isə istifadə olunan zaman zərrəciyin halıdır. Bu vəziyyət halı zərrəciyin enerji tezliyinin real dünyaya yansıyaraq maddələşməsidir. Şüurlu varlıq tərəfindən istifadə olunmasıdır.
Bütün deyilənləri misal çəkərək, onun timsalında aydınlıq gətirim. Düşünək ki, masa üzərinə qələm buraxdıqda həmin qələm masa ilə bir necə ardıcıl toxunma halı edərək sonda masada sabit durmaqdadır. Qələmin masa üzərinə toxunmaları və durma halları onun +1 vəziyyətinə gəlməsi ilə mümkün olur. Qələm toxunma və durma anlarında həmin həcmdə olan enerji tezlikləri daxilində var olduğu -1 vəziyyətindən +1 vəziyyətinə keçməkdədir. Enerjinin DNA bilgisi beləcə formalaşmaqdadır. Bir cismi əmələ gətirən enerji tezlik ölçüsü bütün fəza enerji hallarına yayılaraq kopyalanır və -1 vəziyyətində öz varlığını saxlayır. İstifadə olunduqda +1 vəziyyətinə keçərək yansımaqdadır.
· Bu bilgini dərinləşdirsək və daha real izah etsək, heç bir zərrəcik yoxdur. Fəzada bütün zərrəciklər, gördüyümüz, əlaqədə olduğumuz hər şey sadəcə olaraq enerji tezlikləri olaraq varlıqlarını saxlamaqdadır. Qarşılıqlı təsirlər zamanı tezliklərin qarışaraq yeni tezlik bilgisi ortaya çıxdıqda, artıq yeni zərrəcik yaranması baş verməkdədir. Lakin, realda eynilə müasir texnologiyada olduğu kimi necə ki, bütün bilgilər səmada yer alır və internet vasitəsilə ötürülür, eynilə fəza zərrəcikləri də fəza səmasında varlıqlarını saxlamaqdadırlar. İstifadə olunduqda yansımaqda və daha sonra yenidən -1 vəziyyətinə keçərək öz varlığını saxlamaqdadır.
Reallıqda məkan anlayışı olmadığı üçün müxtəlif məkan və həcmlər sadəcə olaraq enerji tezliklərinin müxtəlif hallarından başqa bir şey deyildir. Enerjinin DNA-sının nə olmasını bildikdən sonra həmin DNA-da toplanan bilgilərin necə formalaşmasına da aydınlıq gətirmək lazımdır. İlk olaraq onu nəzərə almaq lazımdır ki, enerjinin məlumat deposu tezliklər fərqinə görə formalaşır və enerjinin öz varlığı isə müsbət və mənfi sahələrin qarşılıqlı təsirlərinə borcludur. Deyilənləri nəzərə alaraq DNA kodları üçün aşağıdakı kimi düstur yaza bilərik:
x,y=m ∑n-∞ x%Mf(o) x y%Mf(l)
– enerji DNA düsturu
10
Yuxarıdakı düsturdakı M-müsbət və mənfi sahənin sahib olduqları sahə enerjisidir. Düsturdakı f(o) və f(l) işarələri isə uyğun olaraq müsbət və mənfi sahələri, x və y faizləri isə istifadə olunma faizini bildirir. Formuldakı x,y=m faizlərin m-ə bərabər olmasını və m-in isə sıfırla bir arasında olması qeyd olunur. Kiçik n hərfi isə sayı göstərir. Düstur ümumi olaraq ifadə edir:
· Müsbət və mənfi sahələrin hər birinin aralarında gedən qarşılıqlı təsirlərə qatılma faizləri onlar arasında yaranmış olan enerji kanalından axacaq enerjinin tezlik məlumatı, yəni enerjinin DNA-sı formalaşır. Tezliyin xüsusiyyəti onu yaratmaqda olan sahələrin faiz nisbətindən düz asılılığı vardır.
· Sahələrin qarşılıqlı təsirə qatılma faizləri sıfırdan böyük olmalıdır, çünki tək sahənin iştirakı ilə kanal enerjisi yarana bilməz. Mütləq iki sahədən də istirak etməlidir, lakin bu rəqəm birdən kiçik olmalıdır. Çünki bütün fəza sistemi sıfırla bir arasında dövran etməkdədir. Bütün faiz nisbətləri bu iki ədəd arasında yer almaqdadır. Əgər bir sahənin faiz nisbəti bir olarsa, bu o deməkdir ki, digər faiz nisbəti sıfır olmuşdur. Bu isə mümkün deyil. Faiz nisbətinin birdən çox olması isə mümkünsüz haldır.
Enerjinin DNA-sının olmasını və ilkin düsturun da qeydiyyatını apardıq. Əgər enerji DNA düsturu (EDD) inkişaf etdirilərək DNA bilgiləri aşkarlanar və həmin bilgiləri rəqəmsal sistemə köçürmək və rəqəmsaldan analoqa yansıtmaq olarsa, olmadığı halda maddə yaradılışını əldə etmiş olacayıq. Bu texnologiya ilə oksigen və digər qazları, həmcinin digər maddələri də yaratmaq mümkünləşər.
Vacib qeyd: Astrobios nəzəriyyəsinin fərziyyə və fəlsəfəsinin “Neytrallıq nəzəriyyəsi” adı altında 25.06.2021-ci il qeydiyyat tarixinə mənsub olan 04/C-11859-21 qeydiyyat nömrəsi ilə Məhəmməd Kərimov adına alınmış müəllif hüququ da vardır.
ASTROBİOS NƏZƏRİYYƏSİNİN FƏRZİYYƏ VƏ FƏLSƏFƏSİ
Müəllif: Məhəmməd KƏRİMOV
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Vikipediyada şəhidlər haqqında məqalələrin silinməsi barədə
Bəri başdan qeyd edim ki, artıq 5 ildən çoxdur ki, mən Cekli829 olaraq, Vikipediyadan uzaqlaşmışam. Bir zamanlar sevə-sevə təbliğ etdiyim o layihədən son illər ümumiyyətlə danışmaq istəməmişəm. Vikipediyaya ayırdığım zamanı öz fərdi inkişafıma yönəltdim. Bu mənim üçün daha effektli oldu…
Bəs indi niyə bu mövzuda yazıram? Çünki hələ də mənim Vikipediyada aktiv olduğumu düşünən dost-tanışlar var, müraciət edib dəstək istəyirlər. Amma təbii ki, hamısına mənfi cavab verməli oluram. Ona görə ki, AzVikiyə qayıtmaq niyyətim yoxdur. Əslində belə bir niyyətim ola bilərdi; amma oraya qayıdıb, oradakı alverçi-işğalçılarla mübarizə aparmaq üçün kifayət qədər resurslara malik deyiləm. Ona görə də nə əsəblərimi korlamağa dəyməz, nə də zaman itirməyə dəyməz!
Şəhidlər haqqında məqalələrin silinməsi barədə ilk olaraq, qeyd edim ki, müvafiq məqalələrin hər birini vikiqaydalara uyğunlaşdırıb, vikiləşdirmək mümkündür. Amma bu hazırda AzVikidə at oynadan müəyyən qrupların maraqlarına uyğun deyil. Ona görə də əsas məqsədləri həmin məqalələri silməkdir. Əslində sildikləri şəhid məqalələri son illərdə sildikləri məqalələrin cüzi hissəsidir. Onlar son illərdə AzVikidə illərlə mövcud olmuş çox sayda məqaləni vikiqaydalara deyil, sırf öz maraqlarına uyğun olmadığı üçün siliblər… Nəticədə də AzViki qeyri-ciddi bir layihəyə çevrilib. Şəxsən mənim üçün ChatGPT, Copilot kimi layihələr daha etibarlı görünür, nəinki AzViki…
Xüsusi vurğulayım ki, AzViki lokal bölmə olduğu üçün şəhidlər haqqında məqalələrin bu dil bölməsində olub-olmaması bilavasitə yerli icmanın qərarından asılıdır. Yerli icma isə belə qərarlar verərkən, toplumun həssas məqamlarından tutmuş, ölkə qanunvericiliyinə qədər hər şeyi nəzərə almalıdır. EnViki, RuViki, FrVikidə belə məqalələrə icazə verməyə bilərlər, amma AzVikidə lokal toplumun maraqları mütləq nəzərə alınmalıdır. Ancaq görünən odur ki, indi AzViki alverçilərin işğalı altındadır…
Bəs bu alverçilər kimlərdir? Konkret olaraq, Vikipediyanı özlərinin gəlir mənbəyinə çevirənlər. Pul qarşılığında məqalələr yaradıb, sonra o məqalələri hər vəchlə qorumaq üçün əlbir olurlar və yaxud da mövcud məqaləni silib, sonra onun bərpası üçün maraqlı şəxslərdən pul alırlar… Şəhid məqalələri ilə bağlı da yəqin ki, belə bir niyyətləri olmamış-olmaz…
O alverçilərin hər birini pulla satın almaq olar. Çünki onlar milli-mənəvi dəyərləri məhz pul ilə ölçürlər.
Müəllif: Tərxan Paşazadə
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Bu günlərdə Filoogiya elmləri doktoru Esmira Fuadın ərsəyə gətirdiyi “Güney Azərbaycan etnokulturoloji dəyərlər diskursunda” adlı kitabı Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maddi vəsaiti ilə çap olunub. Kitabda ilk olaraq qədim Oğuz-türk yurdunun bölünməsinə gətirib çıxaran tarixi gerçəklikləri özündə əks etdirən – Azərbaycanın Rusiya qarşısında ilk yenilgisinin təsdiqi olan rəsmi sənəd – Kürəkçay müqaviləsi – Andlı öhdəlik, Qarabağ mülkündə, Zeyvə çayı yaxınlığındakı Gülüstan kəndində imzalanmış Gülüstan müqaviləsi və bədnam Türkmənçay “Sülh” müqaviləsi yer alıb. Və bu adında “sülh” yazılan-içəriyində isə əsrlərcə bir-vahid olan Azərbaycanın bölünməsi əks olunan müqavilələrin bir yurdun, bir elin iki yerə parçalanmasındakı rolu təhlil olunur. Daha sonra İranda buxovlanan Azərbaycan türkcəsinin real durumu, Türkkökənli adların bütün İranda və Güney Azərbaycan ərazisində planlı şəkildə mərhələlərlə farslaşdırılması və bu gün də prosesin davam etdirilməsi gerçək faktlar əsasında gündəmə gətirilir, hətta bu son dərəcə ağrılı məsələnin ədəbiyyata yansımasına da toxunulur, Güney Azərbaycanın tarixi abidələri: Təbrizdə yaşayan daş yaddaşımız vərəqlənir, Güney Azərbaycanda adət-ənənələr: Çillə gecəsi – Çillə bayramı, Novruz, Xıdır Əlləz-Xıdır Nəbi və Qurban bayramlarının tarixi, bu günü, xalq həyatına nüfuz etməsi məsələləri ədəbi müstəviyə gətirilir. Dad və zənginliklə milliliyin vəhdətini özündə yansıdan Güney Azərbaycan mətbəxinin özəllikləri açıqlanır. Güney Azərbaycan türklərinin ana dili problemindən sonra ikinci ən böyük problemi olan Urmu gölünün qurudulması məsələsi tarixi faktlara əsaslanaraq incələnir, xalq həyatının və milli kimliyin əks-sədası olan Güney Azərbaycan folklorunun, şifahi xalq ədəbiyyatının bir çox janrları örnəklərə söykənərək təhlil olunur, Təbriz folklor nümunələrinə Sürəyya xan Şapşalın baxış bucağından nəzər salınır. Asif Atanın (Əfəndiyev) Güney Azərbaycanla bağlı düşüncələri açıqlanır. Güneydə nəsr, “Fləş Fikşn”: Kibriti hekayələr, Güney ədəbiyyatında feminizm hərəkatı, qarşı tərəfin qələm adamlarının Qadına poetik münasibəti, tərcümə ədəbiyyatı və yayın məsələləri çözülür, real durum və çapa təqdim olunmuş əsərlərdən qısaca söz açılır, o taylı-bu taylı – Bütöv Azərbaycan ədəbiyyatında zəfər diskursu təhlil edilir. Bu dəyərli kitabın təqdimatı 10 sentyabr 2024-cü ildə AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanasının dairəvi zalında keçirildi… Yazıçı Aysel Əlizadənin aparıcılığı ilə keçən təqdimatda bilim adamları,şair və yazıçılar, oxucular iştirak edirdi. Çıxışçıların hər biri kitabın ədəbiyyatımıza, tariximizə, bütöv Azərbaycanımıza olan layiqli bir töhvə olduğunu vurğuladı. “Güney Azərbaycan etnokulturoloji dəyərlər diskursunda” hər bir vətəndaşın masaüstü kitabı olması fikri önə çəkildi.
Məlumatı hazırladı : Günnur Ağayeva
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
Sirli qalacaq
Gözümü açandan bu dünyaya mən,
Anamın qoynunda xoşbəxtlik gördüm.
Məst oldum anamın xoş nəfəsindən,
Olmadı bir qırıq kədərim, dərdim.
Düşündüm beləcə keçəcək ömür,
Məhəbbət görəcəm baxıb hər yerdə.
Bəzən, arzuların çırağı sönür,
Sevgi qaranlıqda baş əyir dərdə.
Çəmənə vuruldum gözəldir deyə,
Otların içindən qıvrıldı ilan.
Gülü, tərif bildim eşqə, sevgiyə,
Əlimə bataraq ağrıtdı tikan.
Ucalıq düşündüm dağ zirvəsini,
Qalxdıqca leş gördüm zirvələrdə mən.
Açdıqca tarixin hər səhifəsini,
Qan iyi qoxudum kəlmələrindən.
Nəyi seyr etdimsə, qorxutdu məni,
Arzum hisslərimdə asılı qaldı.
Hər şeyin üstündə dumanı, çəni,
Qəlbimə qorxunc bir vəlvələ saldı.
Bir ömür həyatda xoşbəxtlik demə,
Ana qucağnda olurmuş ancaq.
Şeytan məhəbbəti salıb tilsimə,
Sevginin ünvanı sirli qalacaq.
Göyçay şəhəri
İnandığı səmtə
Şəfaya vəsilə olsa da zəhər,
Dişindən çəkilər zorla ilanın.
Loğman ehtiyatsız olarsa əgər,
Qəzəbinə düçar olar ilanın.
Nadanın əlinə su tökən kəsin,
Kirinin ləkəsi üstünə düşər.
Sözsüz ki, havası saxta nəfəsin,
Üzə toxunarsa ürəyi deşər.
Çaqqalın əlinə düşərsə fürsət,
Qurdun balasından intiqam alar.
Nə qədər alsa da öyüd, nəsihət,
Alçağın peşəsi xəyanət olar.
Dünya yaranandan xeyirlə,şərin,
Bir-birinə qarşı ədavəti var.
Odur ki, həyatın mənası dərin,
Düşünə bilməyən batar, boğular.
Bütün sualların həyata görə,
Cavabı bir deyil, min bir üzlüdür.
Əqli biliyinə güvənib hərə –
İnandığı səmtə hərəkət edir.
Göyçay şəhəri
Adımız qoşa çəkildi
Məndən, kimliyimimi soruşma gülüm,
Səni görən gündən yaddaşım itib
Kor olub gözlərim, lal olub dilim,
İçimdə həsrətin toxumu bitib.
Məndən ,ünvanımı soruşma gülüm,
Hal əhli olanın ünvanı olmur.
Gah göydə, gah yerdə gəzir xəyalım,
Ancaq, qərar tutub bir yerdə qalmır.
Gülüm, inancımı soruşma məndən,
Aşiqlər saf eşqə inananlardır.
Eşqinin rənginə boyandıqca mən,
Qəlbimdə sevginin zikiri vardır.
Ruhlar aləmindən yerə enəndə,
İkimizin adı qoşa çəkildi.
Əgər, yadındasa həmin o anda,
Mələklər də bizə sevindi, güldü.
Qəlbimdə adına inşa etdiyim,
Sevgi məbədinin qulluqçusuyam.
Sənə varlığımın sirrini deyim,
Tək, sənin eşqinin mən yolçusuyam.
Göyçay şəhəri
Müəllif: QALİB NURİ ARİF
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru
QƏDİM OĞUZLARIN “UZ” SÖZÜNDƏN YARANMA DERİVATİVLƏRİ
(DİLÇİLİKDƏN ETÜDLƏR )
Bəşər tarixinin yaranması haqqında polemik fikirlər biri-birini təkzib edərək nəticəsiz sonluq almışdır.Sonda onun insanlar tərəfindən dərkolunmayan, Tanrı qüvvəsi tərəfindən yarandığı qəbul edilmişdir.
Nitqin yaranması haqqında olan düşüncələr də mübahisəli və nəticəsiz olaraq qalmışdır.Yenə də Tanrı sirri…
Həqiqətən sözlərin Tanrı ilə əlaqəsi mütləqdir.Əgər biz bu fikirlərə idealizmdən fərqli olaraq metafizik nəzərlə baxsaq, sözlərin Tanrı tərəfindən yaranmasını deyil, məhz Tanrı adlarından sözlərin yaranması faktının təkzibolunmazlığını qəbul edərik.
Bütün dünya xalqlarının dillərində olan ilkin sözlərin hamısı eyniyyət təşkil edir.(FB səhifəmdə çoxsayda məqalələrimdə paralel müqayisəli şəkildə izahlar verilib)
Mövzuya keçək.Mənsub olduğumuz Qədim Oğuz xalqlarının adları da Ulu “Qa” Tanrısının adından yaranmadır.Qədim Oğuzlar (türklər) Tanrını göydə təsvir edirdilər.Əslində Tənqri sözü avropa alimlərinin tədqiqatlarından gələn termindir.Qğuz dil qrupunun dil sxemində C+C (samit+samit) yoxdur.Əslində bu “Tənqiri”dir.Yəni qədim tayfalar birləşən vaxt milli tolerantlıq xislətindən hər iki tayfanın tanrılarının adlarını yaşadırdılar.”Tən” (tan), Qiri (Qor) də “”qor”dan yaranmadır.Tanrının iki səsli “qa” adından yaranan “quz” sözündəki “z” cəmliyi bildirən səsdir.Sözün “ğ” samiti ilə başlanması dildə çətinlik yaratdığından dialektdə bir çox hallarda “o” protezası artırılaraq “quz” sözü “oğuz” formasını almışdır.Bəzi hallarda isə “quz” sözündən “ğ” samiti düşərək sait keçidi ilə “az, öz, uz, üz…” yeni sözdüzəldici söz komponentləri yaranmışdır.
Məqalədəki “uz” sözündən yəni tanrı adından yaranan sözlərə diqqət verək.
”Uzay” əsasən türklər “fəza, səma” mənasında işlədir.Yəni tanrının fəzada olması semantikasından yaranmadır.”Uzaq” sözü yəni göyün uzaqda olması məntiqindən yaranmşdır.
Bu gün türklər “uzaq” sözünə “uz” deyirlər.Qədim nağıllarımızda olan “Az getdi, uz getdi, dərə, təpə, düz getdi” deyimində bizlər “uz getdi” sözünü “üz getdi” işlətdiyimiz üçün bu sözün qədim mənasını tapa bilmirik.
”Uzun” sözü də məntiqi olaraq məsafəni bildirir.”Uzanmaq” sözü də “uzununa” sözündəndir.”Uzatmaq”da “uzun danışmaq” mənasındadır.”Azmaq” sözü də uzaqlaşmaq mənasındandır.”Azğın” yəni yolunu azmış.”Özgə” sözü də “uzaq” sözündən törəmədir.
”Üz” sözündən “üst, üstün” sözü yaranıb.”Uzlaşmaq”- yəni “üst-üstə düşmək”.
Hətta “üzmək” sözü də suyun üzündə qalmaq mənasındandır.
Qədim Oğuzların tanrı təsəvvürünə görə göy üzünü “uca” adlandırırdılar Türklərin işələtdiyi “yücə” sözü “uca” sözünün qədim formasıdır.”Yücə Tanrı” sözündəki “yücə-uca “ da “uz” sözünün derivatividir.Əslində dilimizdə olan “yüksək” ( dialektdə “yühsəh”) sözü də “üst” sözündəndir.
“Uc” sözü də predmetin ən uzaq nöqtəsini nəzərdə tutur.”Ucqar” sözü də buradandır.
”Uçmaq” sözü də məntiqi cəhətdən “uz” sözündəndir.Ölümdən sonra ruhun uçmasına nəzərən.”Uçmaq” sözünün oğuzlarda “cənnət” mənasında işlənməsi Tanrının məkanının “uz” da (səmada) olması təsəvvüründəndir.
Ən qədim insanların göy üzünü dairəvi, yumru şəkildə təsəvvür etməsi dildə yeni sözlərin yaranmasına təkan vermişdir. “Üz-yüz”-sifətin yumru formasından, “göz”ün də fizonomiyasının yumru olmasından adlanmadır.
“Üzük-yüzük”ün forması da məntiqidir.Maraqlıdır ki, “yüz” –“100” rəqəmindəki “0” işarəsi də “yumru” təsəvvüründən özünə nominasiya almışdır.Türklər ofislərdə ayaqyolunun qapısına “00”-“ yüznumara” yazırlar.
P.S. Həqiqətən də bu sözlərin yaşını necə bilmək olar?
Bir şey maraqlıdır ki, Tanrı insana bu yolu açıq qoyub.Sözün ilkin formasının tapılması çətin olsa da, dərkolunandır.Bu sözlərin də yaşını tapmaq çətindir.Ancaq nəticə məntiqi cəhətdən dərk olunandır və qəbulediləndir.
Görəsən professional (“professor” sözü də buradandır) dilçilər bu sözlərin açılışını akademik şəkildə nə vaxt mənbələşdirəcəklər?
Müəllif: Həsən ƏLİYEV
Mustafa Müseyiboğlu adına kitabxana
===============================================
<<<< WWW.YAZARLAR.AZ və WWW.USTAC.AZ >>>>
Əlaqə: Tel: (+994) 70-390-39-93 E-mail: zauryazar@mail.ru