Qəhrəmanlar unudulmaz. Rəcəbov Şamil Kamil oğlu 4 oktyabr 1970 ci ildə Ağdam şəhərində anadan olmuşdur.1sentyabr 1977 ci ildə Ağdam şəhər 5 saylı orta məktəbinin 1 ci sinifinə gedib məktəbdə oxuduğu illərdə müəllimlərin və şagird yoldaşlarının dərin hörmətini qazanmışdır,çox mehriban və səmimi bir insan olub. Rəcəbov Şamil Kamil oğlu 25 may 1987 ci ildə Ağdam şəhər 5 sayı orta məktəbini bitirib sənədlərini Azərbaycan Xalq Təsərrüfatı Univeristetinə təqdim edir,həmən univeristetə qəbul olur və həmən univeristetdə təhsil alır. Rəcəbov Şamil Kamil oğlu 1988 -1990 cı illərdə keçmiş sovet ordusu sıralarına həqiqi hərbi xidmətə çağırılırvə həqiqi hərbi xidmətini Komsomalski na Amure şəhərində yerləşən hərbi hissələrin birində həqiqi hərbi xidmətə başlayır,həqiqi hərbi xidmətdə olarkən nizam intizamlı olduğuna görə yuxarı komandanlıq tərəfindəndəfələrlə təşəkkürnamələr alıb, həqiqi hərbi xidmətini başa vurub vətənə qayıdır və təhsilini davam etdirir . Rəcəbov Şamil Kamil oğlu univeristetdə təhsil alan vaxtlar ermənistanın Azərbaycana qarşı torpaq iddiası başlamış olur münaqişə getdikcə alovlanıb müharibəyə çevrilmişdir. Rəcəbov Şamil Kamil oğlu Azərbaycan Xalq Təsərrüfatının 4 -cü kursunda təhsilini yarıda saxlayaraq 190 saylı hərbi hissənin tərkibində Ağdam rayonunun kəndləri uğurunda gedən döyüşlərdə iştirak edib. Rəcəbov Şamil Kamil oğlu Ağdam rayonunun Atçılıq zavodu,Göytəpə kəndləri uğurunda gedən döyüşlərdə18 aprel 1994 cü il tarixində “QƏHRƏMANCASINA”şəhid olur. Rəcəbov Şamil Kamil oğlu Bakı şəhərində şəhidlər xiyabanında dəfn edilir. Rəcəbov Şamil Kamil oğlunun şəhid olmasından az sonra atası da rəhmətə gedir. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin,ruhları şad məkanları cənnət olsun. 29.06.2024 cü il.
CAVİD AXUNDOV (Salmanoğlu) – şair, akademik, Ali Sovetin deputatı, ictimai xadim
(Bu rubrikanı sözü qutsal sayan şairlərimizə həsr edirəm)
CAVİDANLIQ QAZANAN CAVİD AXUNDOV
Təzə dostum, al qələmi əlinə, Dərdlərimi mən dedikcə, sən də yaz. Soruşursan, güzəranım necədir, Dinlə deyim, məndə qışdı, səndə yaz.
Nadan olan tökər nahaq qan, anam. Anlamaza necə deyim, qan, anam. Hər mətləbi, dostum, yaxşı qananam, Neyləyim ki, mən dərinəm, sən dayaz.
Cavid deyər, çıxmalısan dərindən, Dost ayağı kəsilərsə dərindən, Qəlbimizi yoxlasalar dərindən, Aşkar olar məndə atəş, sən ayaz. (C.Salmanoğlu)
Əl açana əl uzadan, xeyirxahlığı, nəcibliyi ilə təkcə Gəncəbasarda yox, bütün məmləkətimizdə ad qazanan şair Cavid Salmanoğlunu anmağın lap məqamıdır. Ali Sovetin deputatı, Xırdalan Quşçuluq Fabrikinin 1960-82-ci illər ərzində direktoru vəzifəsində çalışmış, Rusiya Ümumittifaq keyfiyyət məsələləri üzrə akademik olan, şair Cavid Axundovun iyulun 1-də doğum günüdür.1930-cu il, iyulun 1-də əzəmətli şəhərimiz- Gəncədə doğulan Cavid əmi bütün zamanlarda cavidanlıq, əbədiyyət qazanmış Türk dünyasının nəhəng şairinin adından – Hüseyn Cavid əfəndinin mübarək ismindən nəsibini almışdı.Gəncədə Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun zoomühəndis fakültəsini qırmızı diplomla bitirən, Moskvada aspirantura təhsilini davam etdirən, sonralar ictimai xadim kimi nüfuz qazanan, akademik elmi dərəcəsinə qədər yüksələn Cavid Salmanoğlu bu gün də sevilən şair kimi tanınır.Özü də Cavid əminin Moskvaya aspiranturaya yollanması maraqlı bir sərgüzəştlə bağlıdır.Gəncədə əslən erməni olan bir qız və Cavid əmi: ikisindən biri yollanmalı idi Moskvaya. Bunu mənə Cavid əminin ömür-gün yoldaşı Firəngiz ana danışıb: Konkursdan parlaq zəkası ilə seçilən Cavidin aspiranturaya girməsi belə olur: İmtahan götürən müəllim həlledici olaraq bir sual verir: Toyuq nə vaxt tərləyir? Gəncəli erməni əsilli qız yanlış cavab verir. Cavid əmi isə bu vəziyyətdə ayıq davranır və deyir ki: “Heç toyuğun tər vəzi olur ki, tərləyə!”
Beləcə aspirantura təhsili almaq üçün Moskvaya Cavid əmi yollanır. Şair Moskvaya yollanmaqda olsun, mən onun bioqrafiyasından yazım:
Kökü Gəncənin ən mübarək nəsillərindən birinə dayanan, xəmiri şifahi xalq yaradıcılığından yoğrulan, təcnisləri dil-dil, ağız-ağız dolaşan Cavid Salmanoğlu Xırdalan Quşçuluq fabrikinin fəaliyyətində və inkişafında qənirsiz işlər görüb.Onun Baltikyanı ölkələrdə, Bolqarıstanda mənimsədiyi yeni texnologiyaları ölkəmizdə tətbiqi faktı danılmazdır.Məhz Cavid Axundovun inadkarlığı sayəsində Quşçuluq fabrikinin Karton fabrikinə çevrilməsinin qarşısı alınıb. Ondakı bacarığı və qətiyyəti görən nazirlik 29 yaşlı Cavid Axundovu Quşçuluq fabrikinin direktoru təyin edir.Cavid müəllim bununla da kifayətlənmir, ədəbi və elmi işlərini paralel olaraq davam etdirir.Əslində, Kühkana bənzətmək olar Cavid müəllimi, folklorumuzu Fərhad misalı yaxşı mənada yarıb-ələyər, seçib-sonalayardı görsün üzü bizə sarı nələr gəlmiş ulularımızdan: Molla Pənahdan, Aşıq Alıdan, Aşıq Ələsgərdən öyrəndiklərimiz nədir? Tərifini Hüseyn Arifdən, Rasim Kərimlidən alan Cavid Axundovun elə ən yaxın dostları arasında bu şairlər də vardı.Əlbəttə Böyükkişi Ağayev və Həşim Qərvəndi ilə ülfətləri, munis münasibətləri bir ayrı söhbətdir.Madam Hüseyn Arifin, Rasim Kərimlinin adını çəkdim, onlarla keçən şux məclislərə də nəzər yetirsək əla olar. Cavid Axundovun çırağını mən yandırdığımdan yəqin ki, belə yazmağa haqqım çatar.Ən azı şəxsi əşyaları, irsi, kitabxanası, külliyyatı bəndənizə çatıbsa, onda deyim:
Bizdə-Şüvəlandakı bağ evimizdə dəfələrlə olanlardan biri də Rasim Kərimli idi.Şairin gəlişi münasibətilə Firəngiz ana turşu-qovurmalı plov dəmləyərmiş.Bu məclislərdə Aşıq Xanlar, Rasim Kərimli, hətta bir dəfə Qəzənfər Paşayev də olub.Əsasən Həşim Qərvəndi və Böyükkişi müəllim daha sıx-sıx gələrmişlər.
Haşiyə: Həşim dayı həkim idi, Cavid əmi ilə Moskvada birgə aspiranturada oxumuşdular, Eksperimental Xəstəxananın baş həkimi Böyükkişi Ağayev də həmçinin.Böyükkişi müəllim haqqa qovuşanda doxsanı haqlamışdı.Onlardan ən tez Cavid əmini itirdik.2000-ci ilin yanvarın 25-də, daha sonra Həşim dayını, bu yaxınlarda isə Böyükkişi müəllimi.
Cavid əmi Rasim Kərimli və başqa imkanı dar olan söz əhlinə əl tutardı.Axsaq kişi idi Rasim Kərimli.Daha çox nimdaş, boz pencəyini geyinərdi.Həyatı gətirməmişdi, həyat yoldaşı Zəminə xanımdan ayrılmışdı.Rasim Kərimlinin cibinə pul qoyardı Cavid əmi.Ona ithafən yazdığı şeirlərini də kitabına salıb.Ərz edim ki, Cavid Salmanoğlunun sağlığında 4 şeir kitabı çıxıb.Həmin 4 kitabını indi mən qoruyuram.
Qeyd: “Haçan olsa…” 1991-ci ildə Azərnəşrin buraxdığı ilk kitabı idi. İkincisi, 1998- də çıxan “Təcnislər, qoşmalar, gərayılılar” “Səda” nəşriyyatında… Üçüncüsü, həmin ildə nəşr olunan “O xala məni…” “Nərgiz” nəşriyyatında. Sonuncu – dördüncüsü isə vəfatından bir ay qabaq yəni 1999-cu ilin dekabrında çap olunan “Təcnislər…” kitabıdır ki, bunu da “Səda” nəşriyyatı buraxıb.
Bəli, Cavid əminin Rasim Kərimliyə yazdığı şeirini tapıram ki, sizinlə bölüşüm:
Qalıbdı
Bilmirdinmi söz yarası sağalmaz, Sinəmə vurduğun dağlar qalıbdı. Pozdun ilqarını, pozdun andını, O vaxtdan gözlərim ağlar qalıbdı.
Eşqimizi biz əbədi bilərdik, Gələcəyə min arzular dilərdik. Bir yerdə gəzərdik, deyib gülərdik, Xatırımda gözəl çağlar qalıbdı.
Sən qoydun Cavidi yar sorağında, Yandırdın cismini hicran dağında. Nə peşman olmusan qoca çağında, Soğulub bostanın tağlar qalıbdı.
6 sentyabr, 1988-ci il
Yaxud Aşıq Xanlara yazdığı təcnisi oxuyaq: A çala-çala
Gələ aşıq Xanlar bizim məclisə, Sədəfli sazını a çala-çala. Ömrünün yolları uğurlu olsun, Çıxmasın önünə a çala-çala.
Cərrah kimi ürəyimi yaralar, Sinəm üstə qövr eyləyib yaralar, Hər baxanda yar könlümü yaralar, Xəncər müjganını a çala-çala
Bir gözəl var qaşı, gözü qaradı, Sinəsi yanında çəkmə qar adı. Heyif ki, həyatda baxtı qaradı, Gedib qismət olub, a çala-çala.
Kəsilib Cavidin səbri, aramı, Mən qul oldum namusamı, aramı. Xain xəbis yarla vurdu aramı, Əfi ilan kimi a çala-çala
9 oktyabr 1984 Moskva
Bu şeirlərdən göründüyü ki Aşıq Alıdan, Aşıq Ələsgərdən dərsini yaxşı almışdı Cavid Salmanoğlu.Bunu əla duyan Xalq şairi Hüseyn Arif Cavid əminin ilk kitabına “Ön söz” ünü yazmışdı. “Ön söz” dən kiçik bir hissəni verirəm:
“Cavid Salmanoğlu əsasən xalq ruhunda yazan şairdir.Onun şeirlərinin əksəriyyəti qoşma, gəraylı, təcnis, müxəmməs formasında yazılmışdı.Cavid Salmanoğlu sözdə israfçılığa yol vermir, həmişə fikrin qısa, aydın ifadəsinə çalışır.Özü də buna ustalıqla nail olur. “Nə çəkir” gəraylısından götürülmüş bənddə sözlərin necə yerində işləndiyi fikrimizə sübutdur:
Yarası var yazarın da, Həkimi var azarın da, Naşı, nadan bazarında Allah bilir, söz nə çəkir.”
Hüseyn Arif Xalq şairi, Dövlət mükafatı laureatı
Sözün zillət çəkdiyi yerdə, imkansız bildiyi hər şeyə sinə gərmiş Cavid Salmanoğlu “qarıldayan qarğanın mükafat aldığı, biçarə bülbülə söz verilmədiyi” zamanda da həyatla mübarizəsini mərd-mərdanə aparmış, silahı yerə, qılıncı qına qoymamış, alnı açıq 69 il ömür sürmüşdü.Bu gün də yaşayır Cavid əmi. -Harada? -Ömür-gün yoldaşı Firəngiz xanımın dualarında, övladları Kamilin, Cəmilin qürbət xəyallarında, nəvəsi Cavidin şıltaq əməllərində.Bir də ona minnət borcu olan kəslərin rəhmət söyləyən lisanlarında göyə pərvaz eyləyir şair.
Xırdalan məzarlığında uyuyan Cavid əmiyə indi baş çəkib gəlirəm.İyulun 1-i doğum günündə, yanvarın 25- anım günündə mütləq onu ziyarət edib, ruhu ilə uzun-uzadı söhbət edirəm.O mənə güc verir, sanki işlərimə kömək göstərir.Rahatlıq, azadlıq hiss edirəm onu görəndən sonra.Həm də özümü ona görə bəxtiyar sayıram ki, 2020-ci ilin iyulunda Cavid müəllim haqqında “Sətirlər” verilişinin bir buraxılışını hazırlaya bildik.”İtirdiklərimiz” rubrikasının bir bölümünü məhz Cavid əmiyə ithaf etdik, həmçinin müəllifi olduğum hər iki kitabıma onun haqqında fəsillər yazdım. Böyük rəssamımız Səttar Bəhlulzadənin ona verdiyi peysaj hədiyyəsi bəndənizdə olduğu üçün ayrıca fərəh hissi duyuram, Bu, Cavid əminin irsində ən dəyərli bəxşişlərdəndir. Bir bəxşiş də Firəngiz ananın mənə nəql etdiyi söhbətlərdir ki, onlar da gündəliyimdə əksini tapır. Cavid müəllimin çağdaş siyasətçilərlə, şairlərlə, nazirlərlə, ictimai xadimlərlə olan söhbətləri, dialoqları gündəliyimi bəzəyirlər. Əminəm ki, Cavid Axundov öz zəngin həyatı ilə “Öncə söz vardı…” rubrikasını da bəzəməyə gücü yetəcək. -Hə, necə bilirsiz, bir yoxlayaq? O zaman, buyurun, oxuyun! -Aha gözlərinizlə sətirdən-sətrə keçdiyinizi görürəm… Aha, duyuram pıçıltı səsinizi… Aha, sezirəm ürəkdə oxuduğunuzu… Aha, indi bu saat başlayırsız oxumağa…
“Cavidanlıq qazanan Cavid Axundov…”
(Xatirə- yazımda müəllifi olduğum “Sətirlər” və “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” kitablarına, habelə ailəmizdə eşitdiyim xatirələrə, faktlara söykənmişəm)
Xəstəliyin yolunu səbirsizliklə gözləyirdim. Ola bilməzdi , bu rahatlıqda, bu gözəllikdə , bu sakitlikdə azar məni xırxalamasın.
Həkimim 60 yaşında ,nazik rus qadınıydı. Əsil həkimiydi. Həmişə deyirəm, Allah mənim bəxtimə gözəl həkimlər yazıb.
Qızdırmam qalxan kimi, məni ” bağladılar” çarpayıya , tibbi dəstəni də oturtdular yanımda. Elə qulluq elədilər, xəstəliyimin üçüncü günü ayağa qalxdım. Dördüncü günü həkimim dedi:
– Bu gün qonaqlarımız Maşuk dağına, Lermontovun öldürüldüyü yerə gedəcəklər, səni də dəstəyə qoşacam. Beş qardaş dağı çoxillik cökə meşələridi. İndi ağacların çiçək vaxtıdı, bu gəzinti bütün xəstəliyi canından çıxaracaq.
Hansı bulağın başında dayansalar, ordan su iç, əllərini yu, üzünə vur. Nağıllarımız yadıma düşdü, bir bulaqdan üzünü yu, birində saçlarını, birində qaşlarını, ol ,dünya gözəli. Olan- olmazdan torbama atıb, qarışdım camaata. Şəhər at şabalıdıyla əhatələnib. Bizdəki çoxillik çinarlar kimi iriləniblər.
Pyatiqorskı (yerli xalq beş tau deyir)çıxmamış avtobusumuz xarab oldu. Şəhər çox sakit, balaca , qırmızı kirəmitli , təmiz , tozsuz yerdi. Küçələrində adamlar azdı. Cavanların hamısı müharibədə, müharibəyə nifrət eliyənlər isə çoxdan sərhəddi bəridə qoyublar…
Qırılmış avtobusdan düşən kimi şıdırğı yağış başladı. Canım qızdırmalıdı deyə qalın geymişəm. Oğlumun qəribə xasiyyəti var. Bir saatlıq evdən çıxsam belə, yenə məni at kimi çullayır.
İndi yenə qalın qoftalar, şərflər, ayaqqabılar yığıb ey zəmbilimə…
Dəstədə millət olaraq təkəm, bu heç mənim vecimə də deyil. Danışırlar, gülürlər, torbalarından nəsə götürüb yeyillər.
İri şabalıd ağacının altında daldalandım. Yeni avtobus gəldi, doluşub yola düşdük. Altı saatlıq gəzinti olacaq.
Beş qardaş dağını aralıdan görən kimi ,Kəlbəcərin Ağdaban kəndindəki yeddi qardaş dağı yadıma düşdü… O dağlar da beləcə yan-yana sıralanıb durmuşdular , mən görəndə .
İlk duralğamız şairin öldürüldüyü yer oldu. Qalın meşənin içi, günəşin çox az düşdüyü bir yer.
Elə orda da barelyefini qoyublar.
Bələdçi xanım pafosla danışır, Martınova çox acıqlıdı, mən hündür ağacın dibində otururam. Ayaqlarım əsir, başımdan tər açılır, hündürlükdən təzyiqim qalxır.
Gəldiyimə peşmanam. Daldaya çəkilib yaş qoftamı dəyişirəm, boyunu sevdiyim kəlağayımı çiynimə salıram, yenidən dəstəyə qoşuluram.
Bir anlıq hamı böyük şairi unudur, diqqətlər mənim çiynimdəki ovsunlu kəlağayıya yönəlir. Bunu hiss eləyib lap forslanıram. Bədənimdə “ikinci cəbhə” açılır…
Qızdırma yoxdu, başım ağrımır, əhvalım çox yaxşıdı…
Bütün bunları gözəl yaylığıma borcluyam.
Rus xalqı həqiqətən öz şairinə layiqincə sahib çıxıb. Bütün şəhər ancaq Lermontov qoxuyur. Müxtəlif şəhərlərdən gəlmiş adamlar onun öldürüldüyü yerdə dualar oxuyur, xaç çevirir, göz yaşı tökür, torpağı öpürdü.
Onun sıldırım qayalar arasında çimdiyi iyli gölə tunel çəkiblər, gölü cağbəndə alıb ora heç kimi buraxmırlar. Gölün üstündən göyə millənən qayalarda yüzlərlə göyərçin yuva qurub.
Şairin hər gecə gölə enən ruhunun çiyinlərinə qonurlar…bunu bələdçi xanım dedi.
Onlarla yeri gəzdik, muzeyini ziyarət elədik, bura gələrkən qaldığı küləş örtüklü komasına baxdıq.
At axuruna getdik. Yoruldum, hətta paxıllıqdan bezdim. Çox paxıllığım tutdu, Lermontova.
Başladım öz dilimdə azeylənməyə, deyinməyə.
Bayaqdan kəlağayıma qəribə bir baxışla baxan cütlük artıq üzümə gülümsəyirdilər. Hara gedirdimsə, arxamca gəlirdilər. Mən ilk baxışdan onları gürcü ailəsi zənn etmişdim.
Narzanın iyli suyunu içən kimi, mədəm hoppanıb ağzıma dürtüldü.
Elə biləsən bir qabın içinə qurbağa, siçan, it öldürüb atıblar, üstünə də su töküb qoyublar günün altına. İndi o suyu süzüb sənə içirdillər.
Daldaya çəkilib qaytardım, dana kimi böyürdüm.
Bir də gördüm kimsə əlini başıma qoydu, qolumdan tutdu. Qaraqaş, qara saçlı, qarayanız xanım , (məni izləyən cütlüyün xanımı) mənim dilimdə danışmağa başladı.:
– Al suyu ,üzünə vur, yəqin təzyiqin qalxıb, deyib şüşədən ovcuna tökdüyü suyu üzümə vurdu.
Gülüşüm, həyəcanım içimə qayıtdı, mədəmdəki sonuncu qidanı da bayıra püskürdüm. Heç demiyəsən qadın da üzümə iyli sudan çırpıb…
Olan- qalan heyimi də qusmaq aldı əlimdən. Hardan təmiz su tapdılarsa yenə əlimin, üzümün iyini təmizləyə bilmədim.
Oturuqlu qaldım, mənim dəstəm meşənin içinə doğru getdi. Lermontov depressiyada olanda Maşuk dağındakı bir talada , iri palıd , cökə ağaclarının altında, özünün daşdan yonduğu stulabənzər şeyin üzərində oturub saatlarla xəyala dalırmış.
Geri baxdım ki, gəldiyimiz avtobus görünür. Mən də düşdüm dəstənin getdiyi cığıra.
Qalın meşənin içində tanıdığım çiçəkləri dərib ovalayıb üzümə sürtürddm ki, bəlkə üfunət iyini apara bildim. Xeyli urəli- geri getdim, bəni- insan görmədim. Sürətlə geri qayıtdım, avtobus yerində yoxuydu….
Səfər başlayanda bələdçi öz nömrəsini telefonlarımıza yazdırdı. Hamı arvada zəng eliyə bildi, məndə alınmadı, heç özüm də əhəmiyyət vermədim. Təkidlə tapşırmışdı, azdığınızı hiss elədizsə, gördüyünüz cığırlarda oturun…
İlk ağlıma oğlum gəldi. Məni bu qalın meşədə tapmasalar, o neyliyəcək.
Çünki, bu səfərin torbasını o tikmişdi. Mənim nə işim vardı ,uzaq ellərdə.
Sonra qardaşlarımı düşündüm, gec tapılsam, onların təhnizindən, lağlağısından necə yayınacam?
Məni burda ayı, canavar, çaqqal parçalasa, elin üzünə necə çıxacaqlar?
Ancaq pis şeylər düşündüm. Cığırın alt tərəflərində, tanımadığım ağacların dibindən dolma yarpağı yığdım, türklərin sarı kantoron, bizim çay çiçəyi dediyimiz çiçəkdən balaca bir taya qurdum…
Jaketimi sərib üstündə uzandım, başı göylərə dəyən ağaclardan yuxarı boylandım…
Meşənin sıxlığı göyü aydın görməmə mane olurdu İstəyirdim burdan özümü Allaha göstərim.
Mən hər zaman demişəm, məni qoruyan bir qüvvə var. Elə qüvvə ki, mən onu görmürəm, amma o hər an mənimlədi. Məni gözündən qoymur ,illərdi məni hər bəladan xilas eləyir. Yenə o qüvvəmlə sakitcə danışmağa başladım. Əlimin ,üzümün üfunət qoxusunu unutdum. Özümü sehirli bir aləmə saldım…
Bilmirəm nə qədər keçdi, birdən qulağıma öz dilimizdə səs gəldi:
– Bacı, ay bacı, yaylıql bacı… Azmamışdan qabaq üzümə su vuran qadınıydı, əri də yanında. Qalxıb onlara əl elədim…
Bir az irəlidə səfər yoldaşlarımdan çoxunu gördüm…
Heç demiyəsən hamı məni gəzirmiş. Aradan əlli dəqiqəlik bir zaman keçib.
Məni tapan , öz dilimizdə danışanların kimliyini yəqin ki, bildiniz … Bizim köhnə qonşularımız. Amma heç vaxt Qarabağımızda olmayıblar. Krasnodar vilayətində yaşayıblar.
Avtobusa qalxan kimi hamı əl çalmağa başladı. Bir neçə xanım məni qucaqladı.
Otelə çatanda həkimimi qapıda təlaşlı gördüm. Düşən kimi altıma stul verdilər, təzyiqimi ölçdülər, iynə vurdular.
Mən də içimi yeyirdim, öyrəncəliyik axı, xəstələnəndə danlanmağa, yıxılanda döyülməyə, Evə gec gələndə söyülməyə…
Xüsusi diqqət və qayğı yaza bilmədiyim isterikaya saldı. Məni bir şey maraqlandırırdı.
– Oğluma xəbər verməyiblər ki? Həkimim yox deyəndə, elə bərkdən güldüm!! Nə vaxt belə güldüyümü heç xatırlaya bilmədim.
Səfər yoldaşlarım dedilər ki, sənin dəstədə olmadığını o ailə bildi.
– Yaylıqlı qadın yoxdu, dedilər…
Nə Maşuk dağı, nə kəlağayı , nə də meşədə itməyim sinəmdəki Qarabağ yarasını mənə unutdura bilməz. Sadəcə öz dilimdə eşitdiyim sözlər, mənə ( bəlkə də yaylığıma) təbəssümlə baxan baxışlar, mənim üçün narahat olan adamları sizlərə demək istədim. Başqa heç nə….
İgid Natiqə Milli Qəhrəman adı verdi , dövlət başçımız…
Nə qədər ki, Natiqin o duruşu, idman geyimindəki baxışları var eyy, bizim nəyisə unutmağa haqqımız çatmaz.
Özünün ixtiyarında olan qəzeti, jurnalı zəif, məzmunsuz yazan cızma-qaraçıların imzalarının tanınması üçün işlətməkləri azmış kimi üstəlik ədəbi orqanlardakı tanışlarının səlahiyyətindən də bu məqsədlə istifadə edirlər. Ədalətsiz əməlindən xəbərsiz olduğu yetmir, bir yandan da sosial şəbəkələr vasitəsilə şeirlərini, mətnlərini paylaşıb məşhurlaşan istedadlıları tənqid edirlər. Adam, sən istedad yox, baş əymək tələb edirsən, kimlə şəxsi münasibətin varsa, onu tanıtdırırsan, heç olmasa əl çək günahı yaxşı yazmaq olanlar bacardıqları formada yazdıqlarını ictimaiyyətə çatdırsınlar. Təbliğatını apardıqlarınızdan yaxşı yazanların qazancları həqiqi oxuculardır, bunun da adını kütlə qoyursunuz. Jurnalınızda şəklini, imzasını gözə soxduqlarınızın “yaradıcılığını” tədqiqatçılar təhlil edib kitaba salırlar da, bu yazıq yetimlərə niyə imkan vermirsiniz? Sizə yaltaqlanmalı, yalvarmalıdırlar ki, yazılarını dərc edəsiniz? Onlar öz işləri ilə məşğuldur, siz də öz işinizlə — xətir-hörmətə, tapşırığa, pula-filana görə imza tanıtmaqla məşğul olun. Mümkün olsaydı Marka tapşırardınız ki, onların şeirlərini “blokla”.
Yaxşıya pis desələr, pisə yaxşı desələr, Bunu görcək qəzəblənib, yaxşılar da pis olmaq istəsələr…
Əli Kərim
Bünövrəsi: “Mərdi qova-qova namərd etmək…”
Müasir forması: Zəif yazan müsabiqədə qalib çıxarılır, həyalını itələyib arxaya atırlar, savada qiymət verilmir, titulu əsas götürürlər.
Adamı pisliyə həvəsləndirməyin yollarını yaxşı bilirlər.
Bu dəfə bir az fərqli baxmaq istədim çox sevdiyim sözə. Həmişə ərkyana döydüyüm qapıya bir ayrı məqamla gəlmək istədim bu dəfə. Dostluğu, yoldaşlığı da qoydum bir kənara. Sözün işığı çağırdı məni. Axı külün altında qoru görənlərdənəm. Odu söndürüb külüylə oynayanları sevmirəm. Ürəyimin istisinə bütün dünya qızına bilər deyə elə bütün ürəklərin də günəş tərəfində dayanmaq istəmişəm həmişə. Sazaq mənlik deyil.
…Zaur Ustac ürək qızdırdığım, günün hansı vaxtında olur-olsun ərklə qapısını (simvolikdi) çaldığım dostlardandı. Baxmayaraq ki, dostluğumuzun yaşı elə də çox deyil, bununla belə aramızda min illik hörmətimiz və ehtiramımız var. Arxalandığım şair həmkarlarımdandı. Sözündən tanıyıram. Hər yazar özünü sözüylə ələ verir. Zaur Ustacın sözü heç vaxt adamı incitməz. Qorxar incitməkdən.
Şairliyi də özünə bənzəyir. Hay-küysüz, utancaq…
Adam onun böyük səmimiyyətindən utanar. Göndərdiyimiz bütün materialları öz balası kimi əzizlər, qoruyar, muğayat olar. Hələ ürəkdolusu minnətdarlığı ilə adamı özünə borclu etməyi də var. Bu da Zaur Ustacın böyük ürək sahibi olmasından irəli gəlir. Bunu təkcə mən demirəm. Zənnimcə onu tanıyan hər kəs mənim dediyimlə razılaşar. Bu ürəklə yaşamağa nə var ki..
Layk (bəyənmə) azarkeşi deyil. Öz hücrəsində, öz səssizliyindədi həmişə. Sakitliyində də özüdü. Kiməsə bənzəməyi də sevməz. Qəribə nizam-intizamı var. Verdiyi sözü həmişə tutar. Bəlkə bu onun vaxtilə ordu sıralarımızdakı xidmətindən irəli gəlir. Axı uzun illər Zaur Ustac vətənə sədaqətlə xidmət edib. Bəlkə sözə bu qədər sadiqliyi də burdan başlayır: Yurdumun dörd yanını Hürr görmək istəyirəm
– deyən şairin arzuları yavaş-yavaş çin olur.. Bundan böyük, müqəddəs arzumu var? Kim bilir adam bu arzuya çatmaqçun neçə qat göynəkdən keçib bu çağacan: Vətəndə əbədi nəğməyə döndün , Xudayar, zəfərli çağın mübarək… Payızda Vətənə bahar gətirdin, Şəhadət ətirli bağın mübarək.
Bu sətirlərdə sevinci dolu-dolu yaşaya bilməyən şair ürəyinin Bu dəfə bir az fərqli baxmaq istədim çox sevdiyim sözə. Həmişə ərkyana döydüyüm qapıya bir ayrı məqamla gəlmək istədim bu dəfə. Dostluğu, yoldaşlığı da qoydum bir kənara. Sözün işığı çağırdı məni. Axı külün altında qoru görənlərdənəm. Odu söndürüb külüylə oynayanları sevmirəm. Ürəyimin istisinə bütün dünya qızına bilər deyə elə bütün ürəklərin də günəş tərəfində dayanmaq istəmişəm həmişə. Sazaq mənlik deyil….Zaur Ustac ürək qızdırdığım, günün hansı vaxtında olur-olsun ərklə qapısını (simvolikdi) çaldığım dostlardandı. Baxmayaraq ki, dostluğumuzun yaşı elə də çox deyil, bununla belə aramızda min illik hörmətimiz və ehtiramımız var. Arxalandığım şair həmkarlarımdandı. Sözündən tanıyıram. Hər yazar özünü sözüylə ələ verir. Zaur Ustacın sözü heç vaxt adamı incitməz. Qorxar incitməkdən.Şairliyi də özünə bənzəyir. Hay-küysüz, utancaq…Adam onun böyük səmimiyyətindən utanar. Göndərdiyimiz bütün materialları öz balası kimi əzizlər, qoruyar, muğayat olar. Hələ ürəkdolusu minnətdarlığı ilə adamı özünə borclu etməyi də var. Bu da Zaur Ustacın böyük ürək sahibi olmasından irəli gəlir. Bunu təkcə mən demirəm. Zənnimcə onu tanıyan hər kəs mənim dediyimlə razılaşar. Bu ürəklə yaşamağa nə var ki..Layk (bəyənmə) azarkeşi deyil. Öz hücrəsində, öz səssizliyindədi həmişə. Sakitliyində də özüdü. Kiməsə bənzəməyi də sevməz. Qəribə nizam-intizamı var. Verdiyi sözü həmişə tutar. Bəlkə bu onun vaxtilə ordu sıralarımızdakı xidmətindən irəli gəlir. Axı uzun illər Zaur Ustac vətənə sədaqətlə xidmət edib. Bəlkə sözə bu qədər sadiqliyi də burdan başlayır:Yurdumun dörd yanınıHürr görmək istəyirəm- deyən şairin arzuları yavaş-yavaş çin olur.. Bundan böyük, müqəddəs arzumu var? Kim bilir adam bu arzuya çatmaqçun neçə qat göynəkdən keçib bu çağacan:Vətəndə əbədi nəğməyə döndün ,Xudayar, zəfərli çağın mübarək…Payızda Vətənə bahar gətirdin,Şəhadət ətirli bağın mübarək.Bu sətirlərdə sevinci dolu-dolu yaşaya bilməyən şair ürəyinin həsrətini duyursan.. Olumla ölümün, həqiqətlə yalanın mübarizəsində İlahi qələbənin nəfəsi duyulur bu sətirlərdə. Bu qalibiyyətdən, bu zəfərdə şairin də böyük payı var. Qanın, qadanın içindən keçmiş qalibiyyət özü də.. Amma özü bu narahatlığından heç nə demir. Sadəcə yazır.Ütüsüz, boyasız, rəngsiz. Ağ-qara yazılarında bir özüdü, bir də çox sevdiyi azadlığı.Üstündən yüz Araz axsınTorpaq bizim torpağımız.Güney, Quzey – fərq eləməz,Oylaq bizim oylağımız.Canı torpaq, amalı Bütöv Azərbaycandı Zaur Ustacın. Tanrı muradını versin.Bütün yazılarına ürək qoyan yazardı. Hər sətrində qəlbinin odunu, alovunu duyursan. Şeirlərində qızına bilirsən şairin. Bu da bir ayrı bəxtəvərlikdi.”Dünya bir pəncərədir”, pəncərən olsa, qardaş,De, heç vaxtın oldumu, pəncərədən baxmağa- deyir Zaur Ustac.Yorğunluğunu sözündən tutursan Zaurun. Zamanı qova-qova ömrünü yarılamış şair dincəlməyə vaxt tapmasa da qələmi yerə qoymur.Onun şeirləri əhvaldan doğan şeirlərdi. Ağına-bozuna baxmadan yazanlardandı həm də. Söz əhvalının hansı səmtinə tuş gəlirsə, elə də yazır. Əsas odur ki, hamısında qəlbinin çırpıntıları var. Əsl şeirlər də səmimiyyətdən doğan şeirlərdi.Gəzdim qarış-qarış doğma torpağı,Hər dağda, dərədə izim var mənim.Hələ keçilməmiş uca dağlarınUca zirvəsində gözüm var mənim!Vətənə əsgər sevgisi var bu sətirlərdə. Üstəgəl vətəndaş sevgisi. Əsas ürəyindən keçənləri dilə gətirməkdi. Bir də söz deməyə cəsarət də lazımdı. Şeir cəsarətlə yazılmalıdı. Sözü buxovlamaq olmaz.Bəzən baxarsan ki, bir şeirin gözü, qaşı, əli, ayağı – hər şeyi yerindədi. Amma bircə ruhu yoxdu. Mən belə şeirlərə “ölü şeirlər” deyirəm. Amma Zaur Ustacda həmişə bir cəsarət görürəm. Düşündüyü kimi yazır. Sözü boyamır. Fikrini birbaşa deyir. Tənqiddən də qaçmır. Bilir ki, uğura gedən yol tənqiddən keçir. Əlbəttə əsl tənqiddən. Qərəzdən uzaq.Zaur Ustacın bir “Yazarlar” yükü də var. Yazılarımızı onun rəhbərlik etdiyi jurnalın səhifələrində görmək xüsusi zövq verir bizə. Çox vaxt özümüzdən xəbərsiz dərc olunuruq. Bu sarıdan da böyük ürəyi var Zaur Ustacın. Çalışqanlığı və yeniliyi ilə seçilənlərdəndi. Həm də sözə məqsədsiz yanaşanlardan.Zaur Ustac özünə və sözünə arxalanan yazardı. Tanrı qorusun!Bu yazı da belə doğuldu. Birnəfəsə. Boyasız, bərsiz-bəzəksiz. Elə şairin özü və sözü kimi..
duyursan.. Olumla ölümün, həqiqətlə yalanın mübarizəsində İlahi qələbənin nəfəsi duyulur bu sətirlərdə. Bu qalibiyyətdən, bu zəfərdə şairin də böyük payı var. Qanın, qadanın içindən keçmiş qalibiyyət özü də.. Amma özü bu narahatlığından heç nə demir. Sadəcə yazır.
Ütüsüz, boyasız, rəngsiz. Ağ-qara yazılarında bir özüdü, bir də çox sevdiyi azadlığı.
Üstündən yüz Araz axsın Torpaq bizim torpağımız. Güney, Quzey – fərq eləməz, Oylaq bizim oylağımız.
Canı torpaq, amalı Bütöv Azərbaycandı Zaur Ustacın. Tanrı muradını versin.
Bütün yazılarına ürək qoyan yazardı. Hər sətrində qəlbinin odunu, alovunu duyursan. Şeirlərində qızına bilirsən şairin. Bu da bir ayrı bəxtəvərlikdi.
“Dünya bir pəncərədir”, pəncərən olsa, qardaş, De, heç vaxtın oldumu, pəncərədən baxmağa
– deyir Zaur Ustac.
Yorğunluğunu sözündən tutursan Zaurun. Zamanı qova-qova ömrünü yarılamış şair dincəlməyə vaxt tapmasa da qələmi yerə qoymur.
Onun şeirləri əhvaldan doğan şeirlərdi. Ağına-bozuna baxmadan yazanlardandı həm də. Söz əhvalının hansı səmtinə tuş gəlirsə, elə də yazır. Əsas odur ki, hamısında qəlbinin çırpıntıları var. Əsl şeirlər də səmimiyyətdən doğan şeirlərdi.
Gəzdim qarış-qarış doğma torpağı, Hər dağda, dərədə izim var mənim. Hələ keçilməmiş uca dağların Uca zirvəsində gözüm var mənim!
Vətənə əsgər sevgisi var bu sətirlərdə. Üstəgəl vətəndaş sevgisi. Əsas ürəyindən keçənləri dilə gətirməkdi. Bir də söz deməyə cəsarət də lazımdı. Şeir cəsarətlə yazılmalıdı. Sözü buxovlamaq olmaz.
Bəzən baxarsan ki, bir şeirin gözü, qaşı, əli, ayağı – hər şeyi yerindədi. Amma bircə ruhu yoxdu. Mən belə şeirlərə “ölü şeirlər” deyirəm. Amma Zaur Ustacda həmişə bir cəsarət görürəm. Düşündüyü kimi yazır. Sözü boyamır. Fikrini birbaşa deyir. Tənqiddən də qaçmır. Bilir ki, uğura gedən yol tənqiddən keçir. Əlbəttə əsl tənqiddən. Qərəzdən uzaq.
Zaur Ustacın bir “Yazarlar” yükü də var. Yazılarımızı onun rəhbərlik etdiyi jurnalın səhifələrində görmək xüsusi zövq verir bizə. Çox vaxt özümüzdən xəbərsiz dərc olunuruq. Bu sarıdan da böyük ürəyi var Zaur Ustacın. Çalışqanlığı və yeniliyi ilə seçilənlərdəndi. Həm də sözə məqsədsiz yanaşanlardan.
Zaur Ustac özünə və sözünə arxalanan yazardı. Tanrı qorusun!
Bu yazı da belə doğuldu. Birnəfəsə. Boyasız, bərsiz-bəzəksiz. Elə şairin özü və sözü kimi..
