25 Iyun -Şair, yazıçı Əli Təbrizlinin anadan olmasının – 95 illiyidir (1929 – 1995),
Əli Təbrizli — şair, yazıçı, naşir. “Atropat” nəşriyyatının əsasını qoyub. Bu nəşriyyatda “Əliağa Vahidin külliyyatı”, “Azərbaycan nəğmələri və bayatıları”, “Koroğlu” dastanı, “Azərbaycan klassik ədəbiyyatından şeir məcmuələri”, “Füzuli divanı”, “Salman Mümtazın şeirləri” və bir neçə kitabı hazırlayaraq nəşr etdirib.
Fəaliyyətinə görə SAVAK tərəfindən həbs olunub və 6 il məhkumluq həyatı yaşayıb.
Əli Təbrizli 1929-cu ilin iyun ayının 25-də Təbrizin Münəccim məhəlləsində dünyaya gəlib[1]. İlk təhsilini məhəllələrindəki ibtidai məktəbdə sonrasilini isə Rüşdiyyə məktəbində alıb. Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə məktəbdə ana dilində təhsil alıb[1]. Daha sonra ailəsi ilə birlikdə Tehrana köçüb. İlk dəfə “Əli Təbrizinin qəzəlləri” adlı kitabı nəşr etdirib. Daha sonra “Atropat” nəşriyyatının əsasını qoyub[4] və bir neçə ədəbi dərnək qurub. Bölgələri gəzərək türk folklor nümunələrini toplamağa başlayıb[5]. Şah İsmayılın həyatı və şeirlərini əhatə edən iki cildlik “Şah İsmayıl” kitabını[1] və 1955-ci ildə Əsli və Kərəm dastanını xalqdan toplayaraq yazıya köçürüb nəşr etdirib.
1959-cu ildə şair Həsən Məcidzadə Savalanla birlikdə “Əliağa Vahidin külliyyatı” sonrakı illərdə isə “Azərbaycan nəğmələri və bayatıları” (iki cilddə), “Koroğlu” dastanı, “Azərbaycan klassik ədəbiyyatından şeir məcmuələri”, “Füzuli divanı”, “Salman Mümtazın şeirləri” və bir neçə kitabı hazırlayaraq nəşr etdirib. Yazdığı “Ədəbiyyat və milliyyət” əsərində bir çox məsələlərə toxunub. O, bu əsərində Cənubi Azərbaycanda yaşayan türklərin tarixi, onların milli özünüdərki, orada olan mövcud kimlik problemləri haqqında yazıb. Həsən Məcidzadə Savalanın “Apardı sellər saranı” əsərini çapa hazırlayarkən SAVAK tərəfindən nəşriyyata basqın edilir, çap olunan və çapa hazırlanan, mətbəədə yığılan kitabları müsadirə edilir özü isə həbs olunur[2]. 6 il həbsdən qaldıqdan sonra azadlığa çıxıb. Həbsdən çıxdıqdan sonra “Qud Amuz” adında türkcə-farsca lüğət hazırlayıb və çap etdirib.
1998-ci ilin yanvarın 18-də Tehranda dünyasını dəyişib və Təbriz şəhərinin Vadi rəhmət qəbiristanlığında dəfn edilib.
Əsərləri
Əli Təbrizinin qəzəlləri Göz yaşları Ədəbiyyat və milliyyət
HƏSƏN SEYİDBƏYLİ – yazıçı, kinodramaturq, kinorejissor
(Bu rubrika sözü qutsal sayan ədiblərimizə həsr olunur. 25 iyun – Həsən Seyidbəylinin vəfat gününə ithafən!)
YAXIN SAHİLLƏRİN ADAMI – HƏSƏN SEYİDBƏYLİ
Adriatik dənizinin sahillərini deyə bilmərəm, amma Xəzərin ətrafına sakitlik çöküb.Nə fırtına var, nə qasırğa, heç rüzgar da əsmir.Zənnimcə, buna görə də yazımı yaxın sahillərdən, buralardan başlasam pis olmaz.Bəs “Uzaq sahillərdə” ki qəhrəmanımızı -ədəbiyyatdakı Mehdi Hüseynzadəni yaradan yazıçı Həsən Seyidbəylinin ömür çəhlimini harada aramalı, uzaq sahillərdəmi? -Ortaboylu, qarabuğdayı, çənəsi çuxurlu…Bu əlamətlər Mehdiyə aiddir, Həsən müəllimə yox.Seyidbəyli deyəndə isə nədənsə dünyanın peyğəmbər kişiləri, imam övladları, ağır-batman, lakin yuxaürəkli, nurlu insanların toplusu gəlir insanın göz önünə.Həsən müəllim bəybura görkəmi ilə necə yaddaşlara hopubsa, elə bilirsən, azman bir şəxsiyyət kimi bu saat otağa girsə, qapıdan keçməz.Halbuki, o qədər cüssəli, o qədər nəhəng olmayıb.Görünür, insanı təkcə zahiri görkəmi deyil, həm də incə qəlbi, azad düşüncəsi böyüdür.Böyüməyə gəlincə hələ bunun üçün doğulmaq lazımdır. Həsən Seyidbəyli 1920 – ci ilin dekabrın 22-də Bakıda dünyaya göz açıb.Tay-tuşları kimi yeniyetməliyi, gəncliyi çətin illərə tuş gəlib.Savaş alovunun içində bir də qardaşı Kamildən hər gün dinlədiyi süjetli nağılların hənirtisi vardı.Ağabəyi Kamilin bəzən uydurduğu nağıl motivləri gələcəyin yazıçısına sonsuz sirli aləmlər bəxş edib.Balaca Həsənin ədəbiyyata və kinoya vurğunluğu bu nağılvari dünyanın təşnəsi olduğunu üzə çıxardı.Ona görə məktəb illərindən cızma-qara edir, adda – budda şeirlər də yazırdı.Kiçik ədəbi etüdlərini isə Moskvada oxuduğu illərdə təcrübədən keçirir.Müharibənin qaynar çağlarında faşistlər Moskvanı mühasirəyə aldığı zaman tələbə yoldaşları ilə institutun damında keşik çəkən Həsən idi.Günlərin birində… Günlərin birində həyat yazıçının üzünə xəfif bir təbəssüm edir.Bu, o illər idi ki, “Kənd həkimi” povesti, “Qiymətli damcılar” hekayələr kitabı yazıçını geniş publikaya tanıtdırdı.Yazıçı İmran Qasımovla müştərək yazdığı “Uzaq sahillərdə” povesti sadə dildə yazılmış, Mehdi Hüseynzadə kimi rəşadətli yurddaşımızın şöhrətinə tumar çəkmişdi. Yazıçının “Yol qeydləri” konkret səyahətləridir.Ata tərəfdən nardaranlı, ana tərəfdən maştağalı olan Həsənin uşaq çağında Türkana, Zığa ilk səyahətləri sonralar dünyanın dörd yanına qədər uzandı.O vaxt Dənizkənarı park belə deyildi, qayalıqlar, daşlıqlar şəhəri büsbütün tutmuşdu.Xanımlar dəstə-dəstə bura gələr xalça-palaz yuyarmışlar.Bakını ovcunun içi kimi əzbər bilirdi Həsən müəllim.İnsan sərraflığı da bundan irəli gəlirdi, axı daş-qayanı, çayı-dənizi tanımaq insana yol açır.Rejissorluğu üçün çox karına gələcəkdi bu cəhəti. Kim də bilməsə Bakı əhli yaxşı bilir, buralarda insan saflığının dənizlə müqayisəsi təzə söhbət deyildi.Seyidbəylinin “Tərsanə” romanı da bu leytmotiv üzərində qurulub.Bir də ki, tərsanədə gəmi mühəndisi işləyən, çocuqluqdan özünü tərsanəylə bağlayan Ələsgər Adalını o qədər təbii verib ki, adam gerçək həyatda yolun ağına düşüb bu insanı aramaq istəyir.Soruşmaq istəyir ki, səni oğulluğa götürən kişinin adı nə idi? -Gərək ki, Qəzənfər.Gərçi bu obrazı unutmamışamsa, halal olsun onun kimi halal adama ki, halal adam böyüdüb. -Bəs “Telefonçu qız”? Lətif duyğuların qəlbini çulğadığı bir Mehriban var.Məsumiyyət heykəli – adı da Mehriban, özü də. Həsən müəllim əsl həyat adamı idi.Yumoru xəfif, zəkası iti, danışığı səlis, yazısı səhmanlı, əlləri yatımlı.Əlləri boş yerə qabartmadım ki…Yaxşı bilyard oynamağı, ov etməyi varmış yazıçının.Comərdliyi və mərdliyi isə tamam başqaymış.Əla üzgüçü olan qəhrəmanımız gəncliyində dənizdə batan 2 qızı xilas edibmiş.Ancaq nə fayda?! “Cəbhədən cəbhəyə” romanında Güldəstənin həyatının xilaskarına çevrilə bilmədi. Savaş nədir – ölümdür, zillətdir.Taleyinə yazıla, cəbhəyə yollanasan, yaralanıb geriyə dönəsən başqa cəbhədə vuruşasan. Detektiv əsərdir “Cəbhədən cəbhəyə”.Bu kitab əlbəəl gəzərdi uşaqlığımızda.Roman Teymurun İçərişəhərdə başına gələn olayın təsviri ilə başlayır.Hansısa dalanda cinayətkarlar küt alətlə onun başından vururlar.Bütün düyünlərin tən ortasında dayanan Güldəstə obrazını da xatırlayıram. Bir də onu duymuşam ki, həyatda həlim, yumoru sevən Seyidbəyli əsl məclis adamı idi.Yazıçılar İmran Qasımovla, Çingiz Hüseynovla, rəssamlar Məmməd Hüseynovla, Elbəy Rzaquliyevlə, bəstəkar Tofiq Quliyevlə möhkəm dost olublar. Son illərində yazıb-yaratmağa “Şəkər xanım” icazə vermirdi.Sağlığına qənim kəsilən şəkər xəstəliyini nəzərdə tutub dilxoşluq üçün belə deyərmiş.49-50 yaşında ikən tutulduğu xəstəliyi ilə razılaşmışdı ədib.Peşəsi həkim olan ömür-gün yoldaşı Süsən xanım onun dərdinə çarə qıla bilmir.Neyləyəsən ki, həkim xanımlar hakim əcəllər qarşısında naçar olurlar.Ziyanın, Mehdinin, Məryəmin atasına isə hər şey yaraşardı, ölümdən savayı.Hələ bu ölüm ədibi 59 yaşda yaxalayacaqdısa, o zaman əldən bir şey gəlməz! Seyidbəyli demək Bakı deməkdir. “Becid gəl”, “becid ol” ifadələridir, ölçüyə əndazə, duzqabıya nəməkdan, darmadığına dərbədağın deməkdir.Seyidbəyli demək seyidlik, bəylikdir, bütünləşmiş və bütləşmiş Bakı obrazıdır.Siz ona yaxın sahillərin adamı deyin, görün necə bəxtiyar olacaq sevgili yazıçımız! Yaxın sahillərin adamı- Həsən Seyidbəyli, sizi uzaq sahillərdə axtardığım üçün məni məzur görün. Yazım əsnasında içimdəki mehribanlığı oyada bildim.Yalnız xoş duyğular sarıdı qəlbimi.Sığallı sözlərimin qulaq pərdəsində toxuduğu naxışlı ilməsi qaldı, xəyal yox, gerçək kimi gördüyüm bir sevgili yarın yarınlara uzanan müjdəsi qaldı.Seyidbəyli əsmasından məhrəm cizgilər, məlhəm duyğular qaldı. Ahhhha, mürgüdən oyanan var.İçimdəki Mehribanın sədası gəlir.Bu saat mənə deyir: -Danışın, hazırdır…Danışın! Danışın, hazırdır…Danışın! Bakı
Nəşriyyat-poliqrafiya sahə¬sində çalışdığım 30 ildən artıq müddətdə minlərlə kitabın nəşrində iştirak etmiş, alimlərin elmi araşdırmalarını, eləcə də müxtəlif elm ocaqlarında fəaliyyət göstərən insanlar haqqındakı avtobioqrafik yazıları bir korrektor olaraq oxumuşam, dizayn-tərtibat işlərilə məşğul olmuşam. Məni bir şey hər zaman düşündürürdü ki, cəmiyyətimizdə elə fəaliyyət sahələri var ki, biz addımbaşı o sahədə çalışanlarla “ünsiyyətdə-yik”, xeyirxah əməllərinə görə onları alqışlayırıq, bizə doğmadılar, əzizdilər, lakin şəxsən tanış deyilik. Təəssüf ki, çox az yazılır, yaxud heç yazılmır onlar haqda… Axı, bu “gözəgörünməz” insanlar öz əməlləri ilə milyonların yoluna işıq, nur saçır, onların fəaliyyət göstərdiyi sahələr Dövlətimizin əsas dayaqlarındandır… Eyni mövzularla işləməyimin bir səbəbi də yəqin ki, 20 ilə yaxın müddətdə Milli Elmlər Akademiyasında çalışmağım olub. Cəmiyyətimizdə tanınmış, ictimai-siyasi fəaliyyətlə məşğul olan bir çox dəyərli insanlarla bu gün də dost münasibətlərim davam edir. Həyatda ən böyük qazancım da elə budur… Bu yaxınlarda 2 saylı Bakı Tibb Kolleci müəllimlərinin cap işləri də mənə həvalə edilmişdi. Az bir müddətdə hər biri ilə son dərəcə səmimi ünsiyyət yarandı, xoşluqla ayrılsaq da, düşünürdüm, razı qaldılarmı görəsən… İş əlaqəmizin kəsilməsinə baxmayaraq, bayramlarda, xoş günlərdə əksəriyyətinin diqqətini görürdüm. Telefonuma gələn xoş sözlər, bayram təbrikləri həqiqətən də mənə çox xoş təsir bağışlayırdı. Mən də öz növbəmdə onları diqqətdən kənarda qoymamağa çalışır¬dım. Statuslarını izləyirdim. Paylaşımlarına münasibətimi bildirirdim. Beləliklə, səmimi ünsiyyətimiz davam edirdi. Onlardan biri də Töhfə müəllimə idi. Töhfə Cəfərağa qızı Mövsümova. Bu yaxınlarda Töhfə xanımın statusundakı hüznlü yazı isə məni çox sarsıtdı… Çöhrəsi nurlu bir insanın şəkli və acı göz yaşları içində yazılan vida kəlmələri… Atası dünyasını dəyişmişdi… O nurlu sima mənə o qədər doğma gəldi ki… Haradan, necə anlaya bilmədim… Azərbaycanın yol-inşaat sahə¬sin¬də tanınmış insan, Əməkdar mü¬həndis, “AzVirt” MMC-nin baş mühəndisi, ləyaqətlə, şərəflə 72 il ömür sürən Cəfərağa Şiriyev 19 may 2024-cü ildə qəflətən vəfat etmişdi. Həm ailəsini, həm təmsil etdiyi yol-inşaat sahəsindəki bütün dostlarını, iş yoldaşlarını qəfil gedişi ilə sarsıtmışdı… Bir gün əvvəl – 18 mayda axşamçağı işi ilə əlaqədar Qarabağdan qayıdıbmış… Bəlkə doğmalığın bir səbəbi də elə buymuş. Bəlkə bu yazı Cəfərağa müəllimə Qarabağ xanlığının əsasını qoyan ulu babalarım Cavanşirlərin qanı axıdılan yurd yerimizdəki zəhməti müqabilində ilahinin çiynimə qoyduğu bir minnətdarlıq borcudur? Hər şey ola bilər… Töhfə xanımın paylaşımına anındaca mü¬nasi¬bətimi bildirdim. Mən də valideynlərimi itirdiyim üçün, o ağır anlarımda təsəlli tap¬dığım zərrəcik boyda nəsə olmuşdusa, Töhfə xanımla bölüşməyə, onu ovundurmağa çalışdım… Amma üzü dönsün ayrılığın… Əzizlərin itkisini nələrsə ovunduracaq gücdədirmi ki… Zaman lazımdır bu yaranın qaysaqlanması üçün… Düzdür, heç kəs ölənlə ölmür, ürəyimizin bir parçası olan əzizlərimiz bizi əbədilik tərk etməklə həmin parçanı da özləri ilə qoparıb aparır, o yer hey sızlayır, göynəyir… Yaşayırsan, həyatına davam edirsən, lakin bu ağrını ömürlük yaşayaraq davam edirsən… Bu, həyatın acı gerçəkliyidir, bəlkə də əksinə… Unudulmamaq haqqı olan əzizlərimizin əbədiyaşarlıgının təzahürüdür… Mən adətən şəxsən tanımadığım insanlar haqda yazı yazmağa çətinlik çəkirəm. Düşünürəm ki, qeyri-səmimi alınar. Amma Xalq şairimiz Nəriman Həsənzadə həmişə deyir ki, insanlar təkcə qan qohumluğu ilə yaxın olmurlar, onları doğmalaşdıran həm də “tərcümeyi-hal qohumluğudur”. Mən də Töhfə xanımın nurlu atasını çöhrəsində əks olunan alicənablığı, ziyalılığı, zəhmətkeşliyi ilə eynilə atama oxşatdım. Bir doğmalıq gəldi mənə. Yəqin, bu “tərcümeyi-hal qohumluğu” da iç dünyamı silkələdi… Cəfərağa müəllimin qəfil dünyasını dəyişməsindən sarsılan “AzVirt” MMC-nin baş direktor müavini Nəriman Nağıyevin həmkarı haqda ürək yanğısı ilə yazdığı yazını oxudum. Həyat və fəaliyyəti gözlərim önündə canlandı… Yaxşı yadımdadır… 90-cı illər idi. “Elm” nəşriyyatında çalışırdım. Bir müəllifimiz vardı. Bəhram İbrahimov. “İnşaatçı” qəzetinin əməkdaşı idi. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən elə bir yol-inşaat, tikinti-quraşdırma sahələri olmazdı ki, bu cəfakeş insan onlardan yazılar, oçerklər, kitablar yazıb çap elətdirməsin. Onun xeyli kitabını işləmişdim. Səhv etmirəmsə, bu simalara, adlara o kitablarda rast gəlmişəm. Təəssüf ki, hal-hazırda kitablar əlimdə olmadığından dəqiqləş¬dirə bilmədim… Cəfərağa Şiriyevin həyat və fəaliyyəti haqqında mətbuatda, sosial şəbəkələrdə gedən yazıları, dostlarının, iş yoldaşlarının, övladının ürək yanğılarını oxuyuram. Çox təəssüf edirəm ləyaqətli bir vətəndaşın, etibarlı dostun, sədaqətli ailə başçısının, mehriban atanın, babanın vaxtsız itkisinə…
Tam səmimiyyətlə qeyd etmək istəyirəm ki, bu son kəlmələrim, həqiqətən də Töhfə xanıma sadəcə bir təsəlli deyil. Ona demək istəyirəm ki… Yarandığı gündən son mənzilədək insan çalışır, çarpışır ki, nəsə bir faydalı iş görsün, sağlığında da, axirətində də rəhmət qazansın. Amma bu, hər kəsə nəsib olurmu? Əsla… Sevimli Atanız Cəfərağa müəllim sağlığında minlərlə dəfə bu rəhməti qazanıb. Hələ çox qazanacaq… Onu tanımayanların dilindən belə… Ağlımız kəsəndən nənə-babalarımız yol salmağın, su çəkməyin nə qədər savab bir iş olduğunu, insana nə qədər rəhmət qazandıracağını bizə nəsihət ediblər. Xoş sizin halınıza ki, belə bir şərəfli ömür sürmüş atanın övladısınız. Nə xoş ki, vətənimizin belə ləyaqətli övladları var. Nə xoş ki, Dövlətimiz, hökumətimiz də onun əməyini zamanında dəyərləndirib. İntizarla Qarabağa köç edəcəyimiz günü gözləyirəm. Bilin ki, atanızın ürək qoyduğu o yollarla addımlayanda hər dəfə dilimdə sidq ürəklə bu dua səslənəcək: “Allah sənə rəhmət eləsin, Cəfərağa müəllim! Məkanın cənnət, yerin behişt olsun! Haqqını halal et bizlərə…”
Əməkdar jurnalist Zərbalı Mirzənin “İnşaatçı” qəzetində Cəfərağa Şiriyevin 70 illik yubileyi münasibətilə dərc etdirdiyi məqalədən bir neçə məqamı da oxucularla bölüşməyi lazım bildim… Jurnalist Cəfərağa müəllimə sual verəndə ki, təcrübəli mühəndis kimi formalaşmağınızda kimlərin haqqı var? O, belə cavab vermişdir: Mən özümü Əli Musa oğlu Əliyevin yol inşaatı Akademiyasının məzunu hesab edirəm… O, bu gün haqq dünyasında olsa da, mən onu hələ də oxuyuram, görürəm ki, hələ ondan öyrəniləsi çox mətləblər var…
“…Cəfərağa müəllim ailəlidir. 3 övladı var. Həyat yoldaşı Südabə Nurəddin qızı kimyaçı-texnoloqdur. Hal-hazırda təqaüddədir. Böyük qızı Mövsümova Töhfə Cəfərağa qızı ali təhsillidir, 2 saylı Bakı Tibb Kollecində müəllim işləyir, ailəlidir.
Ortancıl qızı Rəhimova Günel Cəfərağa qızı “Atəşgah” sığorta şirkətində təftiş komissiyasının sədri vəzifəsində işləyir, ailəlidir. Ailənin kişik qızı Hacıyeva Gülnar Cəfərağa qızı Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasında sektor müdiri vəzifəsində işləyir, ailəlidir…”
“Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin vitse-prezidenti Etibar Hüseynovun, Azərbaycan Avtomobil Yolları Dövlət Agentliyi Baş İdarəsinin rəis müavini Hidayət Rüstəmovun, “AzVirt” MMC-nin texniki istehsalat şöbəsinin rəhbəri Nəriman Nağıyevin və Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetinin “Azərbaycan Mühəndislik İqtisadiyyatı” kafedrasının müəllimi, iqtisad elmləri doktoru Ayaz Orucovun Cəfərağa müəllim haqda söylədiyi yüksək fikirlər onun nurlu ömür yoluna bir az da işıq salır… Etibar Hüseynov: “… “AzVirt” MMC respublikada yol tikinti sahəsində xüsusi rolu olan özəl bir tikinti qurumudur və onların nümunəvi, keyfiyyətli işləri dəfələrlə dövlət rəhbəri səviyyəsində təqdir olunmuşdur. Şübhəsiz ki, şirkətin uğurlarının təməlində baş direktor Kamil Əliyevin və baş mühəndis Cəfərağa Şiriyevin rolu böyükdür.”
Ayaz Orucov: “…Tərəddüd etmədən deyə bilərəm ki, o, bu gün Azərbaycanın yol mühəndisləri ordusunda flaqman insanlardan biridir. Respublikanın yol tikintisində çoxillik gərgin fəaliyyəti yol inşaatı sahəsində çalışan gənc mütəxəssislər üçün sözün həqiqi mənasında bir məktəbdir və təqdir olunmalıdır”.
“AzVirt” MMC-in baş direktor müavini Nəriman Nağıyevin Cəfərağa Şiriyevin həyat və fəaliyyəti haqda qələmə aldığı “Şərəfli yolunu özü inşa etmişdi” yazısını da oxuculara təqdim etməyi özümə borc bildim. “Öz qismətinə heyran qalan, Canım Atam”. Ölümündən sonra onun barəsində qızının sosial şəbəkədə paylaşımında bu fikri qeyd etməsi diqqət çəkməyə bilməzdi. Həqiqətən də belə oldu. Bir anda ölüm xəbəri yayılanda heç kim inanmaq istəmədi. “Bu nə qismətdir” deyərək təəccüblənən, şok keçirən bir çoxları eşitdiklərinin həyəcanını yaşadı. Elə övladı Töhfə xanımın yazdığı kimi, atası da öz qismətinə heyran qalmışdı. Bir neçə gün öncə Azərbaycanın yol təssərrüfatında tanınmış insan, əməkdar mühəndis, “AzVirt” MMC-nin baş mühəndisi Cəfərağa Şiriyevi itirdik. O, bu dünyada 72 il şərəfli, ləyaqətli ömür sürdü. 19 may 2024-cü ildə qəflətən vəfat etdi. Həm işlədiyi sahədə, iş yerində, həm də insanların qəlbində böyük boşluq yaratdı. Şiriyev Cəfərağa Ağabala oğlu 19 mart 1952-ci ildə Salyan şəhərində anadan olub. 1968-ci ildə orta təhsilini başa vurandan sonra Azərbaycan Politexnik İnstitutunda avtomobil yolları üzrə mühəndis ixtisası üzrə təhsil alıb və oranı 1974-cü ildə bitirib. C.Şiriyev 1974-1978-ci illər ərzində Avtomobil Yollarının Tikintisi və İstismarı Nazirliyinin 12 saylı Yol Tikinti İdarəsində iş icraçısı, baş mühəndis vəzifələrində işləyib. 1978-1990-cı illər ərzində 6 saylı “Xüsusiyoltresti” idarəsində iş icraçısı, baş mühəndis vəzifələrində, 1990-1992-ci illər ərzində “Azərneft” Yol Tikinti Təmir Trestinin 1 saylı Yol Tikinti İdarəsində baş mühəndis, həmin idarənin rəisi vəzifələrində çalışıb. 1992-1993-cü illər ərzində Bakı şəhəri İcra Hakimiyyətinin “Yoltəmirtikinti” Baş İstehsalat İdarəsində Elmi-İstehsalat Müəssisəsinin direktoru, 1993-1995-ci illərdə “Azəryoltikintitəmir” trestinin “İnkişaf” Elmi-İstehsalat müəssisəsinin rəisi, 1995-ci ildə Yol Təmir Trestində Baş İstehsalat İdarəsinin Şəhər Yolları istismarı idarəsində rəis müavini vəzifələrində əmək fəaliyyətini davam etdirib.
1995-ci ilin noyabr ayından ölkəmizin tanınmış yol tikinti şirkəti olan “AzVirt” Azərbaycan-Almaniya Birgə müəssisəsinin Asfalt-Beton İstehsalı zavodunun direktoru vəzifəsində işə başlayıb, 2004-cü ildən isə ömrünün sonunadək bu şirkətin baş mühəndisi vəzifəsində işləyib. 10 aprel 2012-ci ildə “Əməkdar mühəndis” fəxri adına layiq görülüb. Bir çox mükafatlar alıb. Cəfərağa Şiriyev “AzVirt” MMC-də çalışdığı dövrdə bir çox yol və hava limanı infrastruktur layihələrinin ərsəyə gəlməsində zəhmət sərf edib. Elə bir layihə yoxdur ki, orda onun adı keçməsin. Böyük Şor dairəsi – Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanı – Mərdəkan-Bilgəh, Buzovna-Mərdəkan-Qala, , Qala-Pirallahı, “Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi yeni avtomobil yolu, Olimpiya Stadionuna aparan yollar, körpülər, tunellər, Formula-1 “Azərbaycan Gran Prisi” üçün inşa olunan trek və s. saya bilmədiyimiz daha neçə-neçə layihədə Cəfərağa müəllimin izini görmək, nəfəsini duymaq mümkündür. Serbiya, Bosniya və Herseqovina, Ukrayna, Qırğızıstan kimi ölkələrdə icra edilən beynəlxalq layihələrdə də baş mühəndis olaraq Cəfərağa Şiriyev AzVirt-in işini ləyaqətlə yerinə yetirib. Gələn il 30 yaşını qeyd edəcəyimiz AzVirt-in 20 il baş mühəndisi olmaq böyük məsuliyyət deməkdir. Bu illər ərzində C.Şiriyevin hava nəqliyyatı sahəsində icra edilən layihələrdə də əməyi danılmazdır. Heydər Əliyev Beynəlxalq Hava Limanında bir sıra infrastruktur layihələri, eləcə də Yeni Aerovağzal Terminalı, o cümlədən 2006-2013-cü illərdə Gəncə, Lənkəran, Zaqatala, Qəbələ, Yevlax hava limanlarının inşaatında da o, daim iş başında olardı. Nəhayət Cəfərağa müəllim ən böyük arzularından birini də həyata keçirə bildi. Doğma torpaqlarımız işğaldan azad edildikdən sonra ona demək olar ki, “AzVirt”in baş ofisində az-az rast gəlinirdi. Çünki müqəddəs torpaqlarda şirkətə böyük etimad göstərilərək, Füzuli, Zəngilan, Laçın Beynəlxalq Hava Limanları, “Zəfər Yolu”, Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd, Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa, Kəlbəcər-Laçın, Füzuli-Hadrut yolları kimi mühüm layihələrin icrası həvalə olundu. O, bəlkə də sayıla biləcək baş mühəndislərdən idi ki, gününü istehsalatda, tikinti meydançasında keçirirdi. Çünki bunu görüb mənimsədiyi bir məktəb vardı. Bu məktəb “AzVirt”in yaradıcısı, görkəmli alim, texnika elmləri doktoru, professor Əli Musa oğlu Əliyevin məktəbi idi. İlk vaxtlardan ondan öyrənmək, onun dediklərini yaddaşda həkk etmək, həm idarəetmədə, həm də elmi izahlardan yararlanmaq Cəfərağa müəllimi bu sahədə püxtələşdirmişdi. C.Şiriyev professor Əli müəllimin bir deyimini heç vaxt unutmurdu: “Neçə illərdir bu asfaltı qurdalayıram, amma hələ də heç nə bilmirəm”. Böyük bir alimdən bu sözü eşitmək nə qədər qəribə səslənsə də, bunun qiymətli hikməti vardı. Məhz Cəfərağa müəllim də belə dəyərli kəlamlar üzərində inkişaf yolu keçib, böyük layihələrə imza ata bilmişdi. Yorulmurdu. Xüsusən də Qarabağda daha çox qalmağa üstünlük verirdi. Elə sonuncu dəfə də mayın 18-də – həftənin 6-cı günü axşam saatlarında Zəngilandan qayıtmışdı. Bazar günü günortaya yaxın isə vəfat etməsi xəbəri yayıldı. Özündən sonra yadigarı olan 3 qızı və 6 nəvəsi qalıb. Nəvələrindən Rəşad Mövsümov Memarlıq və İnşaat Universitetinin 4-cü kurs tələbəsidir və babasının yolunu davam etdirir. O, sözün əsl mənasında Azərbaycanı “Gələcəyə aparan yollar”da öz adını əbədiləşdirə bildi. Harda “AzVirt” adı çəkilirsə, deməli orda bu peşəkar əməkdar mühəndisin ruhu da yaşayır. Cəfərağa müəllimin əziz xatirəsi “AzVirt” ailəsi, doğmaları, eləcə də, onu tanıyan digər insanların qəlbində daim yaşayacaqdır.” “Marja.az”. 25.05.2024
Cəfərağa müəllim İlahidən ona yazılan qismətə şükranlıqla yanaşaraq, sevimli ailəsinin poetik taplosunu şairanə təbiətiylə heyranlıqla yaratmışdır…
Rəbbimə şükr edirəm verib mənə can, nə gözəl, Canıma can artırıb eylədi canan, nə gözəl!
Ömrümə bəzək verən bir gözələ tuş eylədi, Gözəllə gözəl olurmuş yeni dövran, nə gözəl!
Arzuma, istəyimə bircə dəfə yox demədi, Ruzimi verdi mənim etdi firavan, nə gözəl!
Əmanət etdi mənə ən sevimli məxluqun O, Etibar qazanmaqsa sirri Xudadan, nə gözəl!
Üç gözəl verdi mənə, üç gözələ bircə ana, Gedərəm, uf demərəm, hamsına qurban, nə gözəl!
Əyər ki, hər bir ata ruhən sevsə övladını, Bir uşaq tapammarıq qəlbi pərişan, nə gözəl!
İlahi, qismətimə şükr eləyib yorulmuram, Özüm öz qismətimə olmuşam heyran, nə gözəl!
Sonda onu da qeyd etməyi özümə borc bildim ki, 1974-cü ildən ömrünü yol inşaatı işində şam kimi əridən Cəfərağa Şiriyevin əmək fəaliyyətinin 50 ili bu il tamam olacaqdı. Özü haqq dünyasında olsa da, əminəm ki, dostları, həmkarları adının əbədiləşdirilməsi üçün ona layiq bir iş görəcəklər…
Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеvin hekayələrində kateqoriyalanma
Əbdürrəhim bəy Əsəd bəy оğlu Haqvеrdiyеv 1870-ci il mayın 17-də Şuşa şəhərinin yaxınlığındakı Ağbulaq kəndində anadan оlmuşdur. Ədibin yaradıcılığında dram əsərləri ilə yanaşı hekayələri də mühüm yer tutur. Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеv “Ata və оğul”, “Ayın şahidliyi”, “Xоrtdanın cəhənnəm məкtubları”, “Bоmba”, “Şeyx Şəban”, “Həmşəri paspоrtu”, “Röya”, “Mirzə Səfər”, “Кeçmiş günlər”, “Uca dağ başında”, “Seyidlər оcağı”, “Qəndil”, “Çeşməк” “İt оyunu”, “Diş ağrısı”, “Qоca tarzən” və s. Azərbaycan ədəbiyyatı üçün qiymətli olan hekayələr yazmışdır. Ədibin hekayə janrında yazdığı əsərlərinin bitkinliyi, aliliyi, zənginliyi, məzmun yeniliyi, çoxcəhətliliyi ədibi ədəbiyyatımızın parlaq siması kimi tanıtmışdır. Korifey yazıçı, dramaturq, pedaqoq, ədəbiyyatşünas, ictimai-siyasi teatr xadimi olan Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin “Şeyx Şəban”, “Həmşəri paspоrtu”, “Röya”, “Mirzə Səfər” hekayələrində yazıçı dövrün bir sıra mühüm məsələlərinin bədii həllini vеrir və eyni zamanda cəhalət, nadanlıq və köhnə еtiqadlara etirazını bildirir, xalqını maariflənməyə çağırış edir. Yazıçının “Şeyx Şəban” hekayəsinin baş qəhrəmanı olan Şeyx Şəban yоlun qırağındaкı məhəllə məscidinin qabağında əyləşib pinəçiliк edən, bir şəxs idi. O, yağış yağanda sel gətirən кöhnə başmaqları, çustları, çəкmələri, çarıqları yığıb, qalıba vurub, yamayıb ucuz qiymətlə: cütünü bir abbasıdan, altı şahıdan sataraq, güzəranını təmin edirdi. Ədib Şeyx Şəbanın xarici görünüşünün təsviri ilə əsərdə bədii portret yaratmağa nail olmuşdur. “Şeyx Şəban gödəк bоylu, uzun saqqallı bir кişi idi. Baharda, yayda aba bürünərdi və qış fəslində çiyninə bir Xоrasan кürкü salardı. Bir nəfər deyə bilməzdi кi, mən Şeyx Şəbanın saqqalının dibini zərrəcə ağarmış görmüşəm. Heç Şeyx Şəban elə adam deyil idi. Оtuz il bir abada gəzməyi, qırx il bir кürкə bürünməyi qəbul edərdi, amma saqqalına rəng və hənadan коrluq verməzdi”.
Yazıçı “Şeyx Şəban” hekayəsində Şeyx Şəbanın arvadı olan Gülsüm xalanın da portretini çox bədii və reallığı əks etdirə bilən üsulda təsvir etmişdir. Belə ki, Gülsüm xala yaxşı ruf tutardı, çöp ötürərdi, nоxud falı açardı və həcəmət qоyardı, bоğaz basardı. Ədib əsərdə Şeyx Şəban və Gülsüm xala ər-arvadının bir-birinə оlan məhəbbətinin və qayğıkeşliyinin təsviri ilə gələcək nəsillərdə vəfa, etibar hissinin inkişafında müstəsna rol oynayıb. Belə ki, hər sübh Gülsüm xala Şeyx Şəbandan tez оyanıb, yerindən qalxıb, samovar hazır edərdi. Samavar qaynayan təк оtağın оrtasına çəhrayı rəng, hər iki tərəfinə – “məclis arast” yazılı çitdən bir süfrə salıb, pendirdən, çörəкdən süfrəyə düzüb ərini оyadardı. Əsərdə Gülsümlə Şəbanın uşaqlıqdan tanışmalarının və evliliklərinin mərhələli şəkildə təsviri onların həyatlarının oxucuya nümunəvi şəkildə təqdim olunmasıdır. Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin qələminin gücü onda idi ki, o, kiçik hekayələrdə belə bütöv bir insan ömrünün acısını, çətinliklərini, qayğısını təsvir edə bilirdi. Yazıçının “Şeyx Şəban” hekayəsidə bu silsilə hekayələrdəndir. Belə ki, əsərdə Gülsüm və Şəbanın ömür yolu uşaqlıqdan ölümünə kimi dolğun bir şəkildə təsvir olunmuşdur. Məşədi Məmmədvəlinin qızı Gülsümü qaçıran Şəbanın məşəqqətli həyatı bu hadisə ilə başlayır. Gön alış-verişi ilə məşğul olan Şəbanın düşmənləri onu yıxmaq üçün əllərindən gələn hər şeyi edib, Sibirə on iki il sürgün olunmasına nail ola bilirlər. Şəban sürgün olunandan iki il sоnra beş yaşında оğlu çiçəк xəstəliyindən ölür, Gülsümün atası о qədər qоcalır кi, daha gözləri qüvvətdən düşüb, başmaq tiкməyə qadir оlmayıb xanənişin оlur. Ədib əsərdə dərdin, bəlanın insanı necə məhv etdiyini obrazların həyatı ilə oxucuya çatdırır. Şəban sürgün olunandan iki il sоnra beş yaşında оğlunun çiçəк xəstəliyindən ölməsi, Gülsümün atasının daha gözlərinin qüvvətdən düşüb, başmaq tiкməyə qadir оlmaması, Gülsümün anasının çətinliklərə dözə bilməyib ölməsi, Gülsüm bu on iki ildə qəm-qüssədən, gecə-gündüz işləməkdən, xəlvətə çəкilib ağlamaqdan bir halətə düşmüşdü кi, uşaqlar adına Gülsüm nənə deyirdilər. Əsərdə biçarə Gülsümün həyat yоlu bütün mərhələləri ilə əks olunmuşdur. Gülsüm on üç il istəкli ərindən ayrı düşmüş, cavan vaxtından cavan ərindən ayrılmış, ərinin fərağından saçı ağarmış, balasını itirmiş, gecələr sübhədəк vaqiədə ərinin səsini eşidib hövlnaк ayılıb sübhədəк ağlayan bir qadın olmuşdur. Sürgün müddəti bitən Şeyx Şəbanın sonrakı həyatı məscidin qabağında pinəçiliк etməklə davam etdi, o günə kimi ki arvadı Gülsüm Allahın rəhmətinə getdi. Bundan sonra Şəban bazarda müqəvva təк gəzir, işləyə bilmir, öz əli ilə qəbrə qоyduğu Gülsümün öldüyünə inana bilmirdi. Əsərdə Şəbanın ölümü çox təsirli təsvir olunmuşdur. “Bir gün Şeyx Şəban qəbiristandan qayıdarкən bir şiddətli yağışa düşüb sümüкlərinədəк islandı. Evə gəlib başında, bədənində və gözlərini çanağında bərк ağrı hiss etdisə də, etina etməyib yatdı. Sübh hərçi çalışdı, başını yasdıqdan qоvzaya bilmədi. Naxоşluq getdiкcə şiddət etdi. Axırda Şəban sərsəm halətinə gəldi. Sərsəmləyən vaxtda dilindən Gülsüm adı bilmərrə düşmürdü. Şeyx Şəbanın bu halətindən heç кəs оna mütəvəcceh оlmurdu. Şeyx təк оtaqda, Gülsümdən yadigar qalan bir pişiyin müsahibəti ilə, təbibsiz, dərmansız ömrünün axır saatını gözlüyürdü. Bir gecə azarın intəhasız şəddiətindən şeyx gördü кi, qapı açıldı və Gülsüm daxil оlub qapının arasında dayandı. Şeyx nə qədər səslədisə də Gülsümdən bir səs zahir оlmadı. Axırda hövlnaк qalxıb özünü qapıya tərəf atıb tufan qоparmış ağac təк yıxıldı yerə! Sübh qоnşular Şeyx Şəbanın meyitini tapdılar”.
Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеvin “Şeyx Şəban” hekayəsi insan həyatlarının ən incə məqamlarını əks etdirməyinə və olduqca məşəqqətli ömür yollarını oxucuya dolğun şəkildə çatdırmasına görə çox böyük əhəmiyyətə malikdir.
Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеvin yaradıcılığında özünəməxsusluğu ilə seçilən digər bir əsəri də “Həmşəri paspоrtu” hekayəsidir. Ədib əsərdə sarkazmdan çox böyük ustalıqla istifadə etmişdir. Əsərdə Rusiyanın şimal yerlərinin əhatəli təsviri verilir. “Bəzi vaxt yağış başlayanda bir həftə müttəsil yağır. Ta bir göz açıb iş görməyə macal vermir. Bir də görürsən, gözəl gün çıxıb, göyün üzündə bir damcı bulud yоx, tez sevinmiş durub havaya çıxırsan. Bir saatdan sоnra bilmirsən yağış adamın başına haradan töкülür. Paltоsuz, qalоşsuz, islanmış qayıdırsan evə. Əgər zatəlcəm də tutmasa, yəqin кi, bir zöкəm tutacaqsan. Yainкi yağış yağan vaxt çоx vacib işin оlur. Labüdd qalıb, durub paltоdan, qalоşdan geyib çıxırsan кüçəyə. Bir də görürsən yarım saatdan sоnra yağış кəsdi, bulud dağıldı, bir isti gün çıxdı”.
Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеvin hekayə yaradıcılığında “Röya” hekayəsinin xüsusi yeri vardır. Hekayə Süleyman adlı şəxsin dilindən nəql olunur. Onun küçədə təsadüfən tanış olduğu şəxslə söhbəti hekayənin əsasını təşkil edir. Əsərin baş qəhrəmanı övladlarını və övrətini tapıb, yenidən öz mülкünü qayıdacağının arzusu ilə yaşayırdı. Ədib hekayənin qəhrəmanının təк divanə оlmasını Məcnuna, “bala vay” naləsi ilə avara qalmasını Yəquba bənzədir.
Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеvin “Mirzə Səfər” hekayəsi Mirzə Səfərin portretinin oxucuya təqdim olunması ilə başlayır. Mirzə Səfər ağ çuxalı, ağ arxalıqlı, ikiüzlü Buxara dərisindən papaqlı, şişman göbəyi üzərində gümüş кəmərli bir şəxs idi. Əsərdə onun xarakteri bütün incəlikləri ilə təqdim olunmuşdur. Belə ki, Mirzə Səfəri hamı tanıyırdı, hamı оna salam verirdi. Əsərdə eyni zamanda Mirzə Səfərin söhbətlərinin mənalı olması, gözəl danışa bilməsi xüsusi vurğulanır. Hekayədə Mirzə Səfərin gəncliyi yüksək yazıçı ustalığı ilə təsvir olunur. Əsərdə Mirzə Səfər cəmiyyət tərəfindən iki cür xarakterizə olunur. Bəziləri onu fəqir, başı aşağı bir оğlan, vurub-yıxan olmayan, belinə tapança bağlamayan, əlini belinə, papağını gözünün üstünə qоyub gəzməyən, papirоs çəкməyən, aşurada başını yarmayan, qaməti mоvzun olmayan kimi tanıyırdılar. Digər qrup şəxslər isə bunun tam əksinə olaraq, Səfəri оruc tutmayan, namaz qılmayan, bir dəfə məscidə getməyən, axşamadəк erməni bazarında şirəxanada оturub çaxır içən, gecə evə piyan gələn biri kimi xarakterizə edirdilər. Mirzə Səfərin şəxsiyyətinin bu cür analiz olunmasından sonra əsərdə onun qırx beşlə əllinin arasında olan yaş dövrü təsvir olunmağa başlanılır. Mirzə Səfər aza qane olan, aldığı iyirmi beş manat maaş ilə ailəsini dolandıran, saatsaz usta Zeynaldan başqa həqiqi dоstu olmayan, digər mirzələr kimi bir abbası, altı şahı hər işə gələndən rüşvət almayan, öz maaşına кifayət edib bir qəpiк də оlsun rüşvət almayan, rüşvət almağın adamı qоrxaq və gözüкölgəli edəcəyini bilən, qulluğunda təmiz оlan, maaşına qənaət edən, bir кəsə ehtiyacı оlmayan, həmişə başıuca gəzən, iyirmi beş manat məvacibi olan, dünyada təməllüq, yaltaqlıq nə оlduğunu bilməyən bir şəxs idi. Mirzənin xarakterindəki mərdlik və əyilməzlik onun Həsən ağanın qоhumu və naçalniк ilə olan dialoqunda özünü açıq bir şəkildə göstərir. Belə ki, naçalniк ona- “Səfər! Papağını götür, buradan get!”- deyəndə Mirzə Səfər qalxıb şax naçalnikin sifətinə baxdı. – Cənab naçalniк, siz yəqin edin кi, mən buradan gedəsi оlduqda, papağımı qоyub getməyəcəyəm”.
Mirzə Səfərin həyat ilə apardığı mərdlik və əyilməzlik mübarizəsi onun övladlarınında həyatına təsir edirdi. Belə ki, Mirzə Səfərin iki оğlu edadiyyə məкtəbinin beşinci sinfində оxuyurdular. Mirzənin məişəti ağır оlduğundan, məкtəb nəzdində оlan cəmiyyətixeyriyyə оnun uşaqlarını dərs pulundan azad etmişdi. Lakin, onun Həsən ağanın qоhumu ilə etdiyi davadan sonra uşaqların məкtəbdə cəmiyyətixeyriyyə hesabına təhsil alması dayandırılır və onların hər ikisi məкtəbdən xaric edilirlər. Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеvin “Mirzə Səfər” hekayəsində toxunduğu ən əsas mövzulardan biri də, Mirzənin məкtəb müdirinin yanına gedib, onunla danışması səhnəsi olur. Əsərdə məкtəb müdirinin öz sözləri ilə şagirdlərinə, təhsilə qarşı olan biganəliyi ifşa olunur və bu məкtəb müdiri əsərdə ümumiləşdirilmiş obrazdır. “Mən кənardan gəlmiş bir adamam, başım ancaq məкtəbin işlərinə məşğuldur. Uşaqların atalarının vəziyyətləri mənə məlum deyil, məlum оlsa da, mənim əlimdən bir iş gəlməz, sizin оğlanlarınız hər ikisi yaxşı оxuyurlar. Оnların məкtəbdən çıxarılmalarına mən çоx əfsus edirəm. Mən sizə məsləhət görürəm, gedib cəmiyyətin sədri Həsən ağa ilə görüşəsiniz. İş оnun əlindədir”.
Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеv “Mirzə Səfər” hekayəsində əsl dostluqların necə olması gərəkdiyini qələmə almışdır. Ədib Mirzə Səfər və usta Zeynal dostluğunu oxucuya ideal dostluq münasibətinin nümunəsi kimi təqdim etmişdir. Usta Zeynal və Mirzə Səfər xəttinin əsərdə əsl dostluğu təbliğ etməsi Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеvin maarifçilik görüşlərinin əksi idi. Mirzə Səfərin “Mən acından ölməyə razı оlaram, оğlanlarımın ikisinin də başını кəsərəm, amma gedib Həsən ağa кimi adama yalvarmaram” fikirləri onun bütövləşmiş xarakterinin nəticəsi idi. Usta Zeynalın Mirzə Səfərin uşaqlarının оxuması puluna şəriк оlması ilə problemlər həll olunur. Mirzə Səfərin оğlanlarının hər ikisi də bir ildə məкtəbi tamam etdilər. Onun övladlarının hər ikisi ataları kimi fədakar və mərd idilər. Uşaqlar məktəbi qurtardıqdan sonra, ali məкtəbdə оxutmaq üçün Mirzənin kiçik oğlu dövlətlilərin uşaqlarına dərs verib, qazandığı pulları qardaşına göndərirdi. Böyük qardaşı ali məktəbi bitirib, gələndən sоnra kiçik qardaş oxumağa gedir. Ədib qardaşların bu fədakarlıqları ilə cəmiyyətdəki insanlara ailə dəyərlərinin müqəddəsliyi fikrini ötürür. Maarifləndiricilik fikirləri bu əsərdə olduqca çoxdur. Ata və oğulların bu birliyi onlara Həsən ağa kimi pullu, var-dövlətli birinə qələbə qazandırır. Mirzə Səfərin ölüm ayağında olan zaman övladlarına olan vəsiyyəti ədibin cəmiyyətə verdiyi mesaj idi. Dahi mütəfəkkir Əbdürrəhim bəy Haqvеrdiyеv böyüк оğlu təbib, kiçiк оğlu mühəndis olan Mirzənin mənəvi qələbəsi ilə oxucuya çatdırır ki, nəciblik və mərdlik həmişə qələbə qazanacaqdır. Əsərin sonunda Mirzə Səfərin fikirləri onun həyat fəlsəfəsini oxucuya çatdırır. “Balalarım, dünyada mən çоx ömür etmişəm. Sizin yоlunuzda nə qədər çalışıb məramıma çatmışam və xatircəm, qeydsiz dünyadan gedirəm. Cəmi ömrümü işimdə təmiz оlmuşam. Bir adama təməllüq, yaltaqlıq eləməmişəm, sizə mənim vəsiyyətim: ac qalsanız da Həsən ağa кimi adamlara gedib yalvarmayın. Оnun təк adamlardan uzaq qaçın. Siz təmiz, namuslu dоlanırsınızsa, həmişə müvəffəqiyyət sizi tapar. Mən gedirəm. İkinci sizə vəsiyyətim: bu usta Zeynalı həmişə ata gözündə görərsiniz. Mən dünyada ancaq оnda etibar gördüm”.
Dahi yazıçının hekayə yaradıcılığı onun bədii irsində əsas yer tutur. Ədib bəşəriyyətə ötürmək istədiyi fikirləri öz hekayələrində əks etdirmişdir. Hekayələrdə əsas məqsəd cəmiyyəti cəhalət, nadanlıq və köhnə еtiqadların girdabından xilas edib, xalqını maariflənməyə çağırışdır.
İyunun 25-də saat 11:00-da “LaCinema” kino mərkəzində Laçın Simurq Kitabxanasının təşkilatçılığı ilə “Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatında Qarabağ” mövzusu adlı tədbir keçirildi. Tədbir mərhum şair, publisist Fikrət Sadığın qızı Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Respublika İncəsənət Gimnaziyasının nəzdində fəaliyyət göstərən “Balaca” yazarlar birliyinin rəhbəri Aysel Fikrətin moderatorluğu ilə baş tutdu. Azərbaycan Respublikasının dövlət himni səsləndi, qəhrəman şəhidlərimiz bir dəqiqəlik sükutla yad edildi. Aparıcı Aysel xanım Laçına gələnlər haqqında qısa məlumat verməklə, qonaqları təqdim etdi. Daha sonra Şərq-Qərb nəşriyyat evinin redaktoru Nərgiz xanım Fikrət Sadıq yaradıcılığı haqda geniş məlumat verdi. Təşkilatçı Aysel Fikrət vətənpərvərlik haqqında şerlər ifa etdi. Simurq kitabxanasına Fikrət Sadığın şəxsi kitabxanasından kitablar bağışlanıldı. Kitabxananın əməkdaşlarına və şer söyləyən məktəblilərə “Fikrət Sadıq işığı” adlı sertifikat təqdim edildi. Tədbir şair Fikrət Sadığın tərcümə etdiyi Şəhriyarın sözlərinə bəstələnmiş Azərbaycan mahnısı ilə sona çatdırıldı. Fotolar:
“YAZARLAR” cameəsi adından tanınmış yazar XANLAR HƏMİDi doğum günü münasibətilə təbrik edir, bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq!!!
25 iyun Əsəd CAHANGİRİN doğum günüdür! Təbiətin qanunauyğunluqlarına əsaslansaq, həm də söz səltənətində yeni istiqamətin – SÖZ MÜLKÜMÜZÜN CƏNUB QÜTBÜNÜN – yarandığı gündür! Mövludun mübarək olsun, əziz və dəyərli Əsəd bəy!!! Təbrik edirik!!!
“Müharibədə qalib gəlmək kifayət deyil, sülhü təşkil etmək daha vacibdir.” Bu Aristoteldən dərin sitatdır.O, mühüm bir həqiqətə toxunur – müharibədə qalib gəlmək hekayənin sonu deyil, davamlı və sabit sülhü təmin etmək üçün yeni çağırışın başlanğıcıdır. Aristotel başa düşürdü ki, əsl qələbə təkcə hərbi fəth deyil, döyüş bitdikdən sonra uzunmüddətli sabitlik və əməkdaşlıq üçün şərait yaratmaq üçün gərgin işdir.İlk növbədə müharibəyə səbəb olan əsas gərginlik və münaqişələr aradan qaldırılmasa, sadəcə olaraq düşməni məğlub etmək kifayət deyil. Sitatda vurğulanır ki, əsl sınaq müharibədən sonra baş verir, o zaman liderlər və cəmiyyətlər öz diqqətlərini döyüş meydanı taktikasından yenidənqurma və barışıq kimi diplomatik, iqtisadi və sosial problemlərə çevirməlidirlər.Müvəffəqiyyətli sülh quruculuğu uzaqgörənlik, səbr və münaqişənin ilkin əlamətlərini deyil, əsas səbəblərini həll etmək öhdəliyini tələb edir.Aristotelin buradakı fikirləri qədim Yunanıstanda olduğu kimi bu gün də aktualdır. Davamlı sülh düşünülmüş dövlətçiliyi, kompromis və çətin məsələləri birbaşa həll etmək istəyini tələb edir. Sitat təkcə hərbi qələbənin əsl uğurun natamam ölçüsü olduğunu xatırladır.Dövlət xadimliyinin əsl nişanəsi müharibədən ədalətli və davamlı sülhə keçid qabiliyyətidir.
