DAĞLAR (Dağlara xitabən üçüncü şeiri) Tarix səhnəsində yetişdi zaman, Başlanmış bu çağın mübarək, dağlar! Hələ nə zəfərlər gözləyir bizi, Qutlanmış novrağın mübarək, dağlar!
* * * Dövranın gərdişi döndü, dəyişdi, Davadan doğulan ərlər yetişdi, Didilmiş yaralar tutdu, bitişdi, Üç rəngli duvağın mübarək, dağlar!
* * * Nə vaxtdır yol-iriz bağlı qalmışdı, Qoynunda yağılar məskən salmışdı, Canımı sağalmaz bir dərd almışdı, Sayalı qonağın mübarək, dağlar!
Gülsüz Güldan Nə qədər ki, torpaq idik dünyanın qəmi də nə idi bilməzdik. Buludlar toqquşub, yağışından bizə pay ələyəndə çəkib sərinliyi canımıza oxay deyərdik. Bütün qışı ağca qardan yorğan çəkib üstümüzə mışıl-mışıl yatardıq. Elə ki, yaz gəldi, günəş ilıqlığından yorğanımız əridi biz də oyanıb, rişəsi köksümzdə olan çiçəklərə can verərdik. Yayımızın bir ayrı ləzzəti, payızımızın başqa aləmi olardı. Dağ döşündən göz işlədikcə uzanan düzlərə baxıb, bizə ana torpaq deyib oxunan nəğmələrdən qürurlanardıq. Amma günlərin birində bizi əcayib ekskovator gəmrici dişləri ilə min illərin doğmalarından qopardı. Maşınlara qalaqlayıb, bir zavoda apardılar. Orada da başımıza min oyun açıb, qəliblərə salıb yanıb cızzağımız çıxanacan bişirdilər. O sexdən bu sexə bu sexdən o sexə tullayıb güldan halına saldılar. Üstümüzə naxış vurdular, bəzəklərdən guya könlümüzü alırlarmış kimi üst-başımıza əl gəzdirdilər. Adımızı güldan qoyub dükanlarda müştəri gözləməyə məhkum etdilər. İnsafən bizi dar və uzunboğaz görkəmə salsalar da naxışlarımız göz oxşayırdı. Bir sözlə əldən-ələ keçib hədiyyə kimi bağışlandıq. Sevilə-sevilə gəldiyimiz evdə yerimiz divar küncü oldu. Əvvəllər heç olmasa dekorativ də olsa gülə oxşar nə isə qoymuşdular tavana açılı ağzımıza. Sonra onu da götürüb atdılar. Bu evə gələndə fikirləşirdik ki, yazda qoynumuzda açan çiçəkləri heç olmasa xatırlaya biləcək, yanıb bişmiş ciyərimizə gül ətri çəkə biləcəyik. Amma gör fələk başımıza nə oyun açdı. Dar, uzunboğaz formamıza görə nə bətnimizə su tökən oldu, nə də güllə qovuşmağımıza izin verən. Elə bil bu evin kandarından içəri girəndə bir vahiməli baxışı olan qonşu bizi qarğımışdı ki, səni gülsüz qalasan. Bilmirik ki, bu küncdə məhbəs həyatımız nə qədər davam edəcək. Kaş kimsə sındırıb çilik-çilik edəydi bizi. Bu iki divarın kəsişdiyi küncə qısılmaqdan canımız qurtaraydı. Nə vaxtsa qapıdan bir ani nəzərlə bizə baxan gözlərin uyğusuna girib çılik-çilik olmağımız kaş çin olaydı, çini olmaqdan canımız qurtarıb yenidən anamıza dönəydik. Alın yazımıza elə qələm çəkilib ki, heç bir gülün saplağı bizim yöntəmsiz uzunluğumzca olmadığını dərk edirik. Amma yenə də, yenə də bir dəstə gül həsrətindəyik. Cansız qoymasaydılar adımızı dua edərdik. Dua edərdik ki, gözümüzü zilləyib baxdığımız divar kağızındakı arı pətəyinə oxşar naxışlar heç olmasa həqiqi güllərə oxşayaydı.
Bir sevda gözümdən enib yaş kimi Düşür – Kirpiyimin ucundan keçir. Bir sevda sinəmdən qopub daş kimi Yorğun dərdlərimin köçündən keçir.
Yollar iz götürmür, Necə gəlim, de?! Mən yenə barışdım, yenə yenildim. Tanrım, bütün yollar məndən min ildi Öc alan dünyanın öcündən keçir.
Həsrət hücrəsində, Sevda günündə Qəlbin asi çıxdı sevda dinindən… Bütün gözəlliklər gözüm önündən, Bütün ayrılıqlar içimdən keçir. Bakı, noyabr 2009-cu il
Hansı dərd olsa şairi, şair də dərd üçün hansı ifadə olsa, tapır.
Dərd də cürbəcür olur, ölüm də. Dərdin də gözəli var, ölümün də.
Sevib dərd çəkməmisiniz? Ölə-ölə unudub, unuda-unuda ölməmisiniz? Unutmaq vurulmaq qədər asan deyil, bilirsiniz. Bu çabaya aylarını sərf etsən qalibsən, burda illərə məğlub olmaq var.
Hərə bir cür unudur. Gözündən vurulanların unutmaq cəhdi çətin deyil. Narahatlıqları gözləri yeni gözəllik görənədək çəkir. Zülüm ürəkdən vurulanlarındır. Belələri sevdiyini unutmağa çalışsa da, əslində, özlərini unudurlar. Həyatlarındakı düzənlərini pozurlar. Onlara elə gəlir, fəsillər yerini dəyişib. Günəş əbədilik batıb. Yerin altı üstünə qalxıb. Sular tərsinə axır. Cabir Novruzun unutmaq üsulunu illərdir sınaqdan keçiririk. Otağımızda gizlənir, röyalara meyil edirik ki, bəlkə, yadımızdan çıxa. Şair başını qatıb özünü ovutmaq üçün meynələrə su verir, divara mıx vururdu. (Görünür, başqa vaxtlar bu işləri görmürmüş, ürəyini sakitləşdirmək üçün əvvəllər etmədiklərini etmək məcburiyyətində qalıb) Ondan çox illər sonra unutmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxan Elçin Məmmədovun əzabları göstərir ki, ürəyin ərköyününü yola vermək heç bir zamanda asan olmayıb. Texnika əsrində də ürək öz işindədir: sevir, darıxır, ayrılır, xiffət edir. Ürəkdəki sevgi sosial şəbəkədəki tanışlıq deyil ki, “blok” edəsən hər şey bitə. Eşqinə baş əyən, könlünü poeziyaya çevirən, texniki inkişafın dəyişkənliyinə əsir olmayıb, zərif duyğularını, xoş hisslərini qoruyan şair unutmağa əlindən başlayır:
Öz əlimlə tuturam öz əlimi arxadan,
Yaman üzə düşmüşəm, üzümü aldadıram.
Çünki ürək sevəndə ona birinci əllər qoşulur. Ardınca ayaqlar onun olduğu yerə aparır səni. Adamı “işə salan” ürək isə hərəkətə gətirdiklərinin hərəkətlərini izləyir: gah məmnun qalır, gah da kədərlənir. Unutmaq adamın bir zaman sahibinə “arxasınca get” deyən qəlbinə meydan oxumasıdır: – “Sən deyildin məni oda salan? İndi bacarırsansa, unut”.
Ayağımı sən keçən küçələrə qoymuram,
Min oyundan çıxıram, izimi aldadıram.
Aldadır… elə bilir, qəlbinə hökmü çatacaq. Gücsüzlüyünü duyub etiraf etməsi uzun çəkmir. Bir neçə məqamdan sonra duyduğunu dilə gətirir:
“Belə unutmaq olmur”.
Çətindir…
Ürəyin getdiyi yerdən ayaqları güclə yığmaq insanın özünə verdiyi işgəncədir.
Hər iki şairin unutmaq cəhdində eyniyyət var: təzədən sevmək həvəsinə düşmək…
Yalandan eşqə düşürəm səni unutmaqdan ötrü,
Mələklərlə “görüşürəm” səni unutmaqdan ötrü…
Yeni sevda ilə qəlbi ovutmağa Qulu Ağsəs, deyəsən, mental prinsiplərə söykənərək haqq qazandırır:
“Keçər günahımdan
Allah da mənim,
Kişi deyiləmmi?
Nə olub mənə?”
O biri şairlərdən fərqli olaraq, Q. Ağsəs bu bənddə ifadə etdiyi fikri unutmağa bəhanə kimi göstərməyib. Şair bununla gender bərabərsizliyindən yaranan gücündən güc alaraq öyünür.
Allahın işi qalsın yerində, görək əməlimizi özümüz özümüzə bağışlaya bilirikmi?
Bu yanda şair vurnuxur:
“Hamıda sən gəzirəm, hamıda sən tapıram,
Başımı aldadıram, gözümü aldadıram”.
Əgər ardından:
“Öz başımı özümün dizlərimə qoyuram,
dizimi aldadıram” ağrısını yaşamasaydı, bizə elə gələrdi, burda da mentalitetin kişiyə verdiyi cəsarət meydanda at çapır.
Öz başını öz dizlərinin üstünə qoymaq, sizcə asandır?
Hər yeri aldada bilərik ürəkdən başqa. O Allahın bəlasının başını yozmaq olmur. Bilir nə istəyir, kimi istəyir.
Amma “Bu dünyamı dəyişirəm səni unutmaqdan ötrü” misrasından aydın olur ki, yalandan eşqə düşmək, özünü aldatmaq unutmağın müalicəsi deyil bu yalnız müvəqqəti ağrıkəsicidir. O da kəsə bilsə…
Ünvanımı dəyişirəm səni unutmaqdan ötrü,
Daha nə yollar düşünüm səni unutmaqdan ötrü?
Birinə görə artıq bütün variantlar bitib…
Elçin Məmmədovsa israrlıdır: unutmağa yox, unutmamağa. Yoxsa unutmaq istədiyini niyə çağırsın ki:
“Barı gündə bir dəfə gəlib yolunu göstər.
Belə unutmaq olmur”.
Yenə O. Yenə “qayıt” söyləmək. “Kainatı kimin sahmana sala biləcəyi” bəllidir.
“Qayıt sağımı göstər, qayıt solumu göstər”.
İllər ötüb ədəbi meyarlar yenilənib, amma sevmək, tarmar olmaq, unutmaq, qaytarmaq arzusu olduğu kimi qalıb.
Bəzən ümidin özü də ümidsiz olur, güman da heç nə güman etmir.
Onlar da heç nəyə söz verə bilmirlər. “Hər şey yaxşı olacaq” xəyalpərəstlərin sözüdür.
“Sənsizlik pisdi səndən…”
Şair haqlıdır. Sənə dözməyə nə var, heç olmasa arada dalaşıb sakitləşmək olur. Sənsizliksə dinmir, hay vermir. Adamın bağrı çatlayır.
Axırda hər şeydən əlimiz üzülür:
Öz-özümlə döyüşürəm səni unutmaqdan ötrü,
Qabıq verib dəyişirəm səni unutmaqdan ötrü…
Görəsən, mən də nə vaxtsa unutmaqdan ötrü qeybətcil qadınlara qoşulub qeybət edəcəm? Görəsən, əzablardan xilas olum deyə xörək bişirməkdən, qab yumaqdan danışacam? Görəsən, bircə anlıq yaddan çıxarmaq üçün çox danışdığına görə görəndə qaçıb gizləndiyim qadınla saatlarla çənə döyəcəm?
Biz burda burda unutmağın reseptini yazarkən İlham Qəhrəman qətiyyətlə söyləyir:
Məhbusun illər sonra
unutmadığı təkadamlıq
məhbəs kimi,
Şimşəkdən sonra
ağlımıza gələn səs kimi
Səni unutmaq olmur.
Deyəsən, bu da haqlıdır. Unutmaq istəyirsən, zəng edir.
