Ramiz İsmayılın “Ömrün qışına doğru” kitabı haqqında qeydlər – o çox səmimidir
Salam olsun , dəyərli oxucum! Ramiz İsmayıl Azərbaycan ədəbiyyatının (həm sovet dövründə, həm də indi) azman simalarından biridir. Söhbətimizin mövzusu Ramiz İsmayılın yenicə işıq üzü görmüş “Ömrün qışına doğru” kitabı olsa da, onun dünyaya göz açdığı diyara, ocağa, adına qısa bir baxış təqdim edib, sonra yeni kitabına Allah mübarək eləsin yazacam. İnşəAllah!
Haşiyə:
Ramiz İsmayıl (İsmayılov Ramiz Məmməd oğlu) 1948-ci ildə Azərbaycanın dilbər guşələrindən biri olan, sazın, sözün, halal zəhmətlə yaşayan səmimi, saf insanların vətəni – Gədəbəy rayonunun Kiçik Qaramurad kəndində anadan olub. Ona Ramiz adı veriblər. Qaramuraddakı iki “RA“, adındakı “RA” ilə (QaRAmuRAd + RAmiz = SONSUZ GÜC) birləşərək ona sonsuz güc, qüdrət bəxş etmişdir. Ramiz İsmayılın bir fərd kimi istənilən sahədə uğur qazanmaq imkanı və potensialı olub. O isə ömrünü sözə həsr etdi. Əsl söz sərrafları bilir ki, bax, bu dildə – mənim ana dilimdə – yazıb, yaradan Ramizlərin içərisində ən çox sözə hörmət edən, sözün boyunu oxşayan, sözün nazını çəkən, sözlə səmimi davranan Ramiz İsmayıldır.
1965-ci ildən dövri mətbuatda şeirləri, hekayələri, povestləri ilə bu günə qədər fasiləsiz olaraq çıxış edən Ramiz İsmayılın “Payızda xatırla məni”, “Gözü yolda qalan var”, “Gədəbəyim” və digər kitabları ilə çıxdığı ömür yolunda artıq qış mənzilinə yetişdiyini hiss edir və ən yeni kitabını məhz belə adlandırır:
“ÖMRÜN QIŞINA DOĞRU”
Kitabın adı və başlıq təsiri “Ömrün qışına doğru” — bu başlıq artıq özü ilə müəyyən bir ruh halını, dövrü, metaforik üslubu gətirir. “Ömür” sözü canlı bir yolçuluğu, keçmiş zamanları, arzuları, yaşananları xatırladır. “Qış” isə məhrumiyyət, solğunluq, tənha ilham, düşüncə və introspeksiya çağırışıdır. Yəni, əsərdə şairin yaşlılıq mərhələsinə, düşüncələrinin həssaslaşmasına, yaddaşın yükünə, həyatın son yollarına yönəlmiş təmaslar olması ehtimalını yaradır:
İl ötür, yaş gəlir yaşımın üstə, Qırışlar iz salır qaşımın üstə, Canımı almağa bəhanə gəzir – Əzrayıl dolanır başımın üstə!
Ancaq yenə də üç “RA”-lı şair həyata təslim olmaq istəmir (olmur). Kitabın adına diqqət: “Ömrün qışı” və ya “Qışında” deyil, “Doğru”… Yolun daim açıq və gül-çiçək olsun, Ramiz İsmayıl! Bütün xəyallarınız gerçək olsun İnşəAllah!
Ömrün qışına doğru Bu cür titul həssas bir dövrə işarə edir — insana qarşılıqlı münasibətlər, itkilər, zamanla savaş, xatirələr və kədər kimi mövzular. Şair bu kitabında bəlkə də ömrün son yarısına — insanın yaşlanmasına, “buzların əriməsinə” qarşı iç dünyasının qışına çevrilən halına baxır:
Vaxt və yaddaş – keçmiş günlərə dönmə, xatirələrə bürünmə, yoxluq hissi.
Yalnızlıq və susqunluq – insanın zamanla danışmağa gücünün azalması, iç dünyaya çəkilmə.
Tənhalıq və əlaqə arayışı – insanın başqaları ilə olan bağlarının zəifləməsi, ancaq bu zəif bağların önəmi.
Mənəvi dərinlik və meditasiya – poetik düşüncələrə, mistik təsəvvürlərə meyl, insanın özü ilə ünsiyyəti.
Müqayisə və məzmun – gənclik və yaşlılıq arasında paralellər, həyatın verdikləri və aldıqları.
Üslub və poetik vasitələr
Kitaba,
Payızda ayrıldıq, istəməsək də Nə olar, payızda xatırla məni.
misraları ilə başlayan Ramiz İsmayıl qəlbinin dərinliklərindən süzülüb gələn, uşaqlığın, yeniyetməliyin, gəncliyin izlərini daşıyan bu şeirlərində bir üslub var. O da fərdilik. O şeirlərində də özüdür. Bəzən ədəbiyyat tənqidçilərinin “şair səmimi olmamalıdır” kimi qeydləri ilə rastlaşırıq. Bu da bir fikirdir. Kimin nə düşünməyindən asılı olmayaraq, Ramiz İsmayıl bütün mətnlərində səmimidir. O ki, qaldı şeirləri ola… O şair kimi səmimidir. Fərdi üsluba sahibdir:
Metaforalar və simvollar – qış, payız, səhər, axşam, dağ, qaya və s.
Sadə, lakin təsirli dil – ağır obrazlardan qaçaraq minimalistik formalarla dərindən hiss etdirmə.
Ritmik pauzalar, qısa misralar – şeirə nəfəs verən boşluqlar, suallarla qapalı misralar.
İç monoloq və nitq tonu – şairin öz düşüncəsi ilə oxucu arasında dialoq (“Ömür bircə an imiş, Göz açmamış bitdi ki…”).
Dil və əsas xüsusiyyətlər
Hiss olunan emosional dərinlik və səmimiyyət.
Oxucunu düşünməyə, xatırlamağa çəkən qatmanlı söz dünyası (dilimizin milyon illik yaddaşından süzülüb gələn fikirlər).
Zaman və insanlıq mövzusuna yeni, fərqli baxış bucaqları.
Formada təmizlik — çox bəzəkdən qaçma, duyğunu sözlərlə hiss etdirmə bacarığı.
Bütün şeir kitabında olduğu kimi, burada da çatışmazlıqlar ola bilər:
-Bəzi şeirlər çox qapalı obrazlarla yazılıbsa, oxucu üçün anlaşılmazlıq yarada bilər.
-Məsələn, ünvanlı şeirlər müəyyən təbəqə oxucuları ciddi narahat edə, diskomfort yarada bilər. Ancaq bu Ramiz İsmayıldır. Unutmayaq ki, o həyatda da, yaradıcılıqda da həddindən artıq səmimidir.
-Şeirlərin əksəriyyətində mövzu oxşarlığı repetitivlik hissi (təkrar-təkrar payız, qış, dağ, dərə, xatirə mövzları).
-Deyişmələr müasir oxucuya maraqlı gəlməyə bilər (halbuki BudaqbTəhməzlə – rəhmətlə anırıq – olan deyişmə ibrətamizdir).
-Bəzi şeirlərdə şairin dili, ifadə tərzi müasir oxucunu yora bilər (qəribə gələ bilər) — elə misralar ola bilər ki, şair bir fərd, insan kimi öz daxili ağrı-acısını yüklədiyi sözlərlə fikrini (əslində oxucunu yormaq, öz problemləri ilə yükləmək istəmədiyindən irəli gəlir) oxucuya tam çatdıra bilməz.
Bütün bu yuxarıda sadaladıqlarım təbii olduğu üçün və bir də həyat özü də təkrarlardan ibarət olduğuna görə elə də böyük “nöqsan”, “qüsur” hesab olunmur.
Ramiz İsmayılın “Ömrün qışına doğru”kitabı ömrün sonunda insanın duyğu-yüklənməsini, yaddaşla mübarizəsini, iç dünyadakı lal səsləri kəşf edən bir şeir toplusudur. Bu kitab şeir sevənlərə, yaşama və zaman mövzularına dərin məna verən oxuculara çox təsir edə bilər. Bəzi məqamlarda ibrətamiz və olduqca faydalıdır.
Ramiz İsmayılın bu il – 2025-ci ildə, Bakı şəhərində, “İmza” nəşrlər evinndə, 168 səhifədən ibarət olduqca nəfis şəkildə çap olunmuş “Ömrün qışına doğru” kitabı ilk olaraq bir şair taleyinin təcəssümü, sonra əmtəə məhsuludur. Bu kitaba məhz bu prizmadan baxdıqda hər şey (bütün pazl hissəcikləri) öz yerinə oturur və həyat öz axırında davam edir. Qışa isə hələ çox var, Ramiz İsmayıl! Böyük Allah Sizi qorusun! Yazın, yaradın!
Md Ejaj Ahamed — 26 fevral 1990-cı ildə Hindistanın Qərbi Benqal ştatının Mürşidabad bölgəsindəki Mahendrapur kəndində anadan olub. O, ikidilli şair, yazıçı, redaktor, jurnalist, tərcüməçi, müəllim və sülh elçisidir.
Onun nəşr olunmuş elmi məqalələri: “Discovery and the Golden Peak of Improvement”, “Exploring New Trends and Innovations in English Language and Literature.” Nəşr edilmiş kitabları: “Swopno Tori”, “Bangla Sahitya o Cinemaya Goyenda Charitra”, “Maner Pandulipi”, “Hrid-Canvas”, “Antarer Kabyakatha”, “Paranta Sandhya”, həmçinin “Selected Bengali Poems for Humanity & Peace”. O, üç kitabın redaktorudur. Şeirləri 22 dilə tərcümə olunub. Hal-hazırda “Swapner Vela Sahitya Patrika” (“Xəyallar Salı” Ədəbiyyat Jurnalı) baş redaktorudur. O, çoxsaylı milli və beynəlxalq mükafatların, o cümlədən fəxri doktorluqların laureatıdır.
MÜHARİBƏNİN QUCAĞİ
Buludlar gəzirlər yerdən-yerə, Müharibələr tədricən dünyanı qucaqlayır. Qaçqınlar xəyalpərvaz bir sığınacaq axtarır, Barıt qoxusu havanı qucaqlayır, Xəstə Yer aciz-aciz baxır, ağlayır.
XƏTİRƏLƏR
Bulud-quşlar dolaşır göydə, Düşüncələrimin qanadında mən də uçuram. Ağlımın pəncərəsindən xatirələr boylanır, Həyat-gəmisinin dərslərində səyahət edirəm Və nostalji oluram.
DÜNYA
Dünya silah fabrikinə çevrilib, Silah səsləri göydə, havada əks-səda verir. Müharibə oyunları dünyanın hər yanında gedir, Barıt qoxusu hər tərəfə yayılıb. Silah yarışı davam edir, Silahlar sınaqdan keçirilir. İnsan həyatı dəyərsizləşib, Öldürmək fərqsiz hala gəlib, Sanki zəiflərin yaşama haqqı yoxdur.
Bəzi insanlar sülh istəmir, müharibə istəyir, Çünki müharibədə biznesləri artır, Pul gəlir; sülhdə gəlmir. Maska arxasında gizlənib İqtisadi və siyasi niyyətlər. Hökmlük yarışı qlobaldır. Dinin qığılcımı saxta fanus tək Göylərdə uçur. Kapitalizmin küləkləri Bütün dünyanı bürüyüb, Tədricən iqlimə çevrilir, sıxlaşır.
ZAMAN
Yer bu gün ağrı içindədir, Bədəni saysız xəstəliklə doludur. İnsan ağlı da xəstədir; Məzlumluq, istismar, zülm hökm sürür İnsanın ruh aləmində. Onlar ağlın yollarında sürətlə qaçır, Bir ölkədən digərinə rahatca hücum edir. İnsanlıq və harmoniya əsgərləri Zəifləyib, Onları dayandıra bilmir.
İnanıram — insanlıq və harmoniya əsgərləri Yenidən güclənəcək. Bədən-ruhlarda insanlıq işığı fotosintez edəcək, Onların yolunu kəsənlər məğlub olacaq. Nə qədər güc sahibləri çıxıb tarixdə, Amma zaman qanununa görə yıxılıblar; Tarixin DNT-si buna şahiddir. Zaman şəfa gətirəcək, Zamanın nefronları Dünyanı təmizləyib saflaşdıracaq. Yer insanlıq və harmoniyanın ətri ilə dolacaq.
DÜNYA NƏ OLARDI
Yol göydə gəzir, Bulud-oğlanlar, qızlar üfüqə tərəf gedir. Sərhədi təbəssümlə keçir, Sərhəd oturub laqeyd-laqeyd baxır, Quşlara heyrətlə baxır. Onlar da bir ölkədən o birinə uçur, Öz arzuları ilə asan-asan gedir.
Mən sərhəddə dayanmışam, Hər iki yanda insanlar dayanıb. Səmanın baxışları altında Dəmir məftil bizə göz vurdu. Xatirələr dərinlikdə toplanıb Ağılın kətanına çəkilirdi. Sərhədsiz dünyanın xatirələri Gözlərdə, dodaqlarda qaçışırdı. Tel-hasarın üzərinə Kədər buludu düşdü. Biz bir-birimizə baxdıq Sinəmiz dolu həsrətlə, Dodaqlarımızda sükut. Fikirləşdim — kaş bu hasarlar olmasaydı, Dünya nə gözəl olardı.
ONLAR GEDİR
Göydə ulduzlar gedir, Altında qaçqınlar gedir, Matəm dünyası ilə Onlar bir-birinə baxır Təəccüblü gözlərlə.
Ay işığı mehə əl verib gedir, Qaçqınlar məftil hasar, su sərhədini keçirlər Bir parça arzuyla — Bir az xoşbəxtlik dadmaq üçün, Yaxud ölüm təqibindən qaçmaq üçün.
Bir çoxları sərhəddə ilişir, Bir çoxları yenidən vurulur, Bəzilərini su-qəbir udur. Min illərin yollarından keçənlər Vaxtsız olaraq “qayıdışsız ölkəyə” gedir.
QAÇQIN
Başında arzuların yükü ilə Qaçqınlar irəliləyir. Tarix arxaya baxır, Xatirə qabında üzür Saysız-hesabsız aciz insan şəkilləri.
Onlar öz vətənlərində arzulayırdılar Bir xoşbəxtlik yuvası qurmaq, Amma sülh içindəykən qəfil müharibə gəldi, Bir çoxunun canını aldı, Bəzilərini yoxsul etdi, Bəzilərini dilənçiyə çevirdi. Gələcəkləri oğru kimi döyüldü, Ümidləri, arzuları, xəyalları şüşə tək sındı.
Yenə də qarışqa kimi, yaşamaq istəyi ilə Məftil hasarlara tərəf addımlayır, Yerin sinəsində Müsibətli həyat tarixini yazırlar. Yolda yıxılsan, qalxmalısan — Onlar da bunu edir, qan içində belə. Məftil hasarda, su sərhədində döyülürlər, Sanki bu mavi planetdə yerləri yoxdur, Sanki onların dövləti yoxdur.
Tanınmış yazıçı Nigar Səttarzadənin “Əsərimi yazıram” layihəsi uğurla davam etdir. “Əsərimi yazıram” layihəsi çərçivəsində gənc yazıçılar Bahar Bəxtiyarqızının və Mehriban Məmmədovanın yeni kitabıları işıq üzü görüb. Təşəkkürlər, Nigar Səttarzadə! Uğurlarınız bol olsun! Fotolar (05.10.2025, Bakı şəhəri, Bakı Ekspo Mərkəzi (ing. Baku Expo Center)):
Tanınmış yazıçı Nigar Səttarzadə layihənin uğurlu icrası və bədii yaradıcılıq sahəsində qazandığı ardıcıl uğurlarına görə “Fəxri yazar” mükafatı ilə təltif olunub.
Mukafatı bu gün – imza günündə “Yazarlar” jurnalının baş redaktoru ZAUR USTAC şəxsən özü təqdim edib:
YAZARLAR olaraq başda Nigar xanım olmaqla bütün yaradıcı heyəti təbrik edir, qarşıdakı bütün həyat və fəaliyyətində yeni-yeni nailiyyətlər arzulayırıq!
Annem ismini “Halı” koydu Ayağımızın altına serdi dünyayı Adına “Kilim” dedi Gözümüzün önüne serdi dünyayı Dünyamız Pazırık halısı misaliydi Biz nakışlarını anlayıncaya kadar … “Baba” kelimesini kendi lisanında söyledi Annem… Kimisi anladı, kimileri de yüz sene sonra anlayacak… Her zaman hikmet vardır Annemin sözlerinde. Gizemli tarihim uyuyor Annemin her nakışında Her halısında Her kiliminde Her bakışında… “Baba” kelimesini …. dokudu Hurcunlara doldurdu Annem Evlatlarına armağan olsun diye … Nakış nakış….. Halı halı Annem, gözlerimizin önüne serdiği dünyanın İpliğinin, yününün insan olduğunu anlattı… Kimi anladı, kimisi yüz sene sonra anlayacak… Her zaman fayda vardır Annemin sözlerinde, Gizemli tarihim yatıyor; Annemin her ilmeğinde, Her deseninde, Her nakışında, Her halısında… Butalarını halılara dokudu Buğday tarlalarını hurcunlara doldurdu… Tohumları tarlalara savurdu Dünyayı yumak gibi sardı… İpin ucunu bileklerimize bağladı, Yolumuzu kaybetmeyelim diye Her kelimesini nakış gibi defalarca “dokudu” Kulağımıza küpe olsun diye Dünyayı türlü türlü halılar gibi tanıtdı bize Annem Nakış nakış, ilmek ilmek Annemin arğacından geçti dünya Babamın kemerinden Annemin kilimine göçtü dünya… Dünya her zaman gebedir yepyeni dünyalara…
İbrahim Yusifoğlunun Arpaçaydan Xəzərə qədər uzanan keşməkeşli yolu
(İbrahim Yusifoğlunun doğum gününə)
Salam olsun çox dəyərli oxucum! Bu dəfə söhbətimizin mövzusu yol olacaq. Sözün əsl mənasında “Yollar dünyada çoxdur”(X.Ə). Yol haqqında olan bütün digər mülahizələri bir kənara qoyub, müqəddəs bir məkandan qaynayaraq çağlaya-çağlaya Arpaçaya qovuşan göz yaşı kimi dumduru, saf bir çeşmənin keçdiyi təbii yoldan söhbət açacam sizə. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, yollar da çoxdur, yolların qət olunması qaydası da olduqca müxtəlifdir. Öz həyat yolunu qoltuqda, xurcunda, beldə, sürünə – sürünə gedənlər də var, bu müqəddəs yolu təbii öz axarında dağdan, dərədən, düzdən keçərək keşməkeşli ömür yoluna, dastana çevirənlər də var. Budəfəki söhbətimizin qəhrəmanı Arpaçaydan Xəzərə qədər məhz belə keşməkeşli bir yolu təbii şəkildə öz axarında qət etmiş tanınmış pedaqoq, sevilən şair İbrahim Yusifoğludur. Söhbətimizi şairin ən yeni kitablarından biri olan 2025-ci ildə işıq üzü görmüş “Arpaçaydan Xəzərə” şeirlər toplusundan seçilmiş əsas başlıqlara uyğun qurmağa çalışacağam.
İbrahim Yusifoğlu Azərbaycan ədəbi-bədii düşüncəsinin mühüm simalarından biridir. Onun adı təkcə şair, yazıçı və ya publisist kimi deyil, həm də mənəvi bir məktəbin daşıyıcısı, milli-mədəni yaddaşın qoruyucusu, sözün və qələmin ləyaqətli sahibi, gələcək nəsillərin təlim-tərbiyəsində əməyi olan zəhmətkeş pedaqoq kimi çəkilir. Şairin balacalar üçün şeirlərindən ibarət ölkəmizdə və xaricdə çap olunmuş çoxlu sayda kitabları var. Söhbətimizin mövzusu olmadığına görə bu məsələ üzərində çox dayanmırıq. İbrahim Yusifoğlu yaradıcılığı ilə oxucuya yalnız bədii-estetik həzz bəxş etmir, həm də milli mənsubiyyətin, tarixi köklərin, mənəvi dayaqların unudulmamasına xidmət edir:
Dədə Qorqud gəzən Oğuz elimdi, Uludu torpağı, daşı Şərurun. Dili Türkün dili-ana dilimdi, Qədimdən qədimdi yaşı Şərurun.
İbrahim Yusifoğlu qələmi ilə xalqına yol göstərən, sözün gücünə inanan ziyalılardandır. Onun əsərlərində sadə insanın taleyi, həyatın keşməkeşləri, vətən torpağına sevgi, milli dəyərlərə bağlılıq əsas xətti təşkil edir. Söz onun üçün yalnız ifadə vasitəsi deyil, həm də mübarizə aləti, milli varlığın qorunması naminə seçilmiş silahdır.
Əsərlərində oxucu quru pafosla deyil, həqiqi hisslərin gücü ilə qarşılaşır. O, poeziyada lirizmi, publisistik yazılarında isə faktı, arqumenti önə çəkərək mövqeyini aydın və qətiyyətlə ifadə edir.
Yusifoğlunun şeirlərində ən çox diqqət çəkən cəhət onun vətənpərvərliyi, milli duyğulara sadiqliyidir. O, xalqın tarixi keçmişini və gələcək məsuliyyətini eyni anda nəzərə alır. Öz oxucusunu da milli yaddaşın qorunmasına, köklərin unudulmamasına çağırır. Onun yaradıcılığına diqqətlə baxanda görürük ki, milli mənsubiyyət məsələsi onun həyat mövqeyi ilə bədii sözünün qırılmaz bağında özünü göstərir.
İbrahim Yusifoğlu həm də ədəbi mühitin fəal iştirakçısı, fikir mübadiləsinə açıq, ictimai proseslərdən kənarda qalmayan ziyalıdır. Onun publisistik yazıları oxucunu düşündürür, ictimai rəyə təsir göstərir, cəmiyyətdə milli şüurun möhkəmlənməsinə xidmət edir. O, söz adamı olmaqla yanaşı, həm də vətəndaş mövqeyi ilə nümunədir.
Yusifoğlunun əsərləri yalnız bu günün deyil, həm də gələcəyin oxucusuna ünvanlanıb. Onun bədii və publisistik yaradıcılığı milli yaddaşın kitabxanasında öz möhtəşəm yerini tutacaq. Çünki bu əsərlər insan ruhunun, vətən sevgisinin, sözün və səmimiyyətin təcəssümüdür.
Ədəbiyyatın ən mühüm missiyalarından biri xalqın yaddaşını qorumaq, onun keçmişini, bu günü və gələcəyini bədii söz vasitəsilə nəsillərə ötürməkdir. Azərbaycan ədəbiyyatında bu missiyanı ləyaqətlə daşıyan qələm sahiblərindən biri də şair İbrahim Yusifoğludur. Onun yaradıcılığında Naxçıvan mövzusu xüsusi yer tutur. Şair olduqca müxtəlif mövzulu şeirlərində şahidi olduğu tarixi hadisələri qədim diyarın ecazkar təbiət mənzərələri fonunda böyük ustalıqla təsvir edir.
Azərbaycanımızın dilbər guşələrindən biri olan Axuradan (Naxçıvan MR, Şərur r., Axura k.) yola çıxan dumduru çeşməmiz özünü dağa-daşa vura-vura yol açaraq, əvvəlcə adı dillərdə dastan olan coşqun Arpaçaya yetişir. Coşqun Arpaçay onu sakit Arazla tanış edir. Sakit Araz onu ana Kürə qovuşdurur. Ana Kürün qoynunda bütün Azərbaycanı başdan-başa keçdiyi yolun sonunda Xəzərə çatanda bu çeşməmizin həzin, ancaq arxayın zümzüməsini eşidirik:
Daha qorxusu yox, coşan sellərin, Xançoban zirvədən eli qoruyur. Gülləri sulayan Sara xanımsa, Qəlbində əbədi məhəbbət duyur.
Sözün, ədəbiyyatın, bədii təsvirin, tərənnümün gücü bu misralar olsun gərək. İbrahim Yusifoğlu şeirlərində Naxçıvanı yalnız bir coğrafi məkan kimi deyil, həm də tarixi-mədəni kodların qoruyucusu kimi təqdim edir. Onun yazılarında Naxçıvan sanki daş yaddaş, minillərin səsi, babaların bizə miras qoyduğu müqəddəs bir ocaqdır. Şair bədii-publisistik dil ilə bu torpağın qədimliyini, xalqımızın mədəniyyətindəki rolunu oxucuya çatdırır.
Yusifoğlu əsərlərində Naxçıvanı həm təbiəti, həm insanları, həm də siyasi-tarixi taleyi ilə işıqlandırır. O, Naxçıvanı Azərbaycanın əsas dayaq nöqtələrindən biri hesab edir və göstərir ki, bu diyar tarix boyu həm qalxan, həm də körpü rolunu oynayıb. Şairin şeirlərində Araz çayı, Əlincə qalası, Batabatın gözəllikləri, Ordubadın qədimliyi yalnız landşaft təsviri deyil, həm də xalqın möhkəmliyini, mübariz ruhunu təcəssüm etdirir.
İbrahim Yusifoğlu yaradıcılığında müstəqillik dövründə Naxçıvanın siyasi əhəmiyyətinə də geniş yer ayırır. Blokada şəraitində yaşayan, amma öz inkişaf yolunu tapan bu bölgə sairin seirlərində dirəniş və iradə məktəbi kimi təqdim olunur. O, Naxçıvanı Azərbaycanın bütövlüyünün təminatçısı, milli qürurun dayağı kimi dəyərləndirir.
Yusifoğlu üçün Naxçıvan mövzusunun əsas siması insandır. Naxçıvan mühitinnin, təbiətinin yetişdirdiyi insan. Şairin şeirlərində zəhmətkeş, vətənpərvər, milli dəyərlərə bağlı Naxçıvan insanı ön plana çəkilir. Onlar həm tarixin sınaqlarını keçirən, həm də gələcəyə ümidlə baxan qəhrəmanlardır. Şair bu insan obrazı ilə bütöv Azərbaycan xalqının gücünü və davamlılığını göstərir.
İbrahim Yusifoğlu yaradıcılığında Naxçıvan təkcə bir bölgənin deyil, bütöv Azərbaycanın rəmzi kimi təqdim olunur. Onun əsərlərində bu diyar həm milli yaddaş, həm də gələcəyə aparan yolun işıqlı simvoludur. Şair oxucusuna çatdırır ki, Naxçıvanı sevmək, qorumaq və inkişaf etdirmək — Azərbaycanın varlığını möhkəmləndirmək deməkdir.
Yusifoğlunun yazılarında Azərbaycan obrazı həm torpaq, həm də ruh anlayışında öz əksini tapır. O, Vətən dedikdə yalnız coğrafi sərhədlərlə məhdudlaşmır, millətin tarixini, adət-ənənələrini, xalqın taleyini və gələcək arzusunu da nəzərdə tutur. Əsərlərində Azərbaycanı həm milli-mədəni irs, həm də mübarizə meydanı kimi təqdim edir.
İbrahim Yusifoğlu Azərbaycan tarixindəki ağır dönəmləri, xalqın faciələrini və qəhrəmanlıq anlarını şeirlərində ustalıqla canlandırır. O, Qarabağ mövzusuna xüsusi həssaslıqla yanaşaraq Azərbaycan xalqının haqq səsinin dünyaya çatdırılmasını şairin vətəndaşlıq borcu hesab edir. Əsərlərində şəhidlərin xatirəsi, müharibə dərdləri, eyni zamanda xalqın dönməz iradəsi böyük ustalıqla qələmə alınır.
İbrahim Yusifoğlu Azərbaycan mövzusunu yalnız siyasi və tarixi məna çərçivəsində deyil, həm də dil və mədəniyyət aspektində işləyir. O, Azərbaycan dilini milli varlığın əsas dayağı hesab edir, əsərlərində ana dilinin saflığının qorunmasının vacibliyini dəfələrlə vurğulayır. Mədəniyyət, incəsənət, folklor nümunələri onun şeirlərində Azərbaycan xalqının milli mənsubiyyət pasportu kimi təqdim edilir:
Daha qorxusu yox yad qüvvələrdən, Bu yurda göz dikmək çətinləşibdi. Bu günkü qayğıdan, saf məhəbbətdən, Əlincə daha da mətinləşibdi!
İbrahim Yusifoğlu yaradıcılığı bütövlükdə Azərbaycan sevgisi ilə yoğrulmuş bir ədəbi salnamədir. O, Naxçıvanı Azərbaycanın bütövlüyünün təminatçısı, milli qürurun dayağı kimi dəyərləndirdiyinə görə şübhəsiz ki, Əlincə dedikdə əsrlər boyu azadlıq mücadiləsi aparmış Azərbaycan nəzərdə tutulur. Bəzz qalasından söhbət açmasa da, hər kəlməsində ulu Babəkin harayı duyulur. Onun publisistik məqalələri, şeirləri və araşdırmaları Azərbaycan mövzusunu müxtəlif rakurslardan işıqlandıraraq milli kimliyi gücləndirir, gələcək nəsillərə vətənpərvərlik dərsi verir. Yusifoğlunun əsərlərində Azərbaycan həm keçmişin yaddaşı, həm bu günün həqiqəti, həm də sabahın ümididir. İbrahim Yusifoğlu çox böyük ustalıqla Xəzərin qoynunda lövbər salmış Azərbaycan adlı gəminin sükanının etibarlı əllərdə olduğunu inamla qeyd edir.
Ümidvaram ki, 30 sentyabr 1954-cü ildə Qoca Şərqin qapısı Naxçıvanın Axura kəndindən yola çıxan qəhrəmanımız Xəzərin ötəsində olan yurd yerlərinə doğru üzü Gündoğana hələ çox yollar qət edəcək! Yolunuz daim açıq və gül-çiçək olsun, İbrahim Yusifoğlu!
Çox dəyərli oxucum, sona qədər həmsöhbət olduğunuz üçün təşəkkür edirəm. Hər bir insanın həyat yolunda digərləri üçün də yol göstərən nişanlar olduğunua həmişə inanmışam. Siz də inanın!
Salam olsun, çox dəyərli oxucum! Mahirə Nağıqızının 65 illliyinə həsr olunmuş silsilə yazını hər həftənin cümə günü “Olaylar” qəzetində oxumaq olar. Silsilə yazı bitib, mövzu bağlandıqdan sonra sayta yerləşdiriləcək.
